Bình Định: Chính quyền “buông lỏng” quản lý đất đai, hậu quả người dân lãnh đủ

Khiếp đảm trước hố “tử thần”

Theo người dân địa phương, khi dự án làm đường trục Khu kinh tế Nhơn Hội triển khai, các doanh nghiệp trúng thầu đã đi mua đất của người dân tại 2 thôn Liên Trì và Chánh Nhơn, xã Cát Nhơn để khai thác trái phép, phục vụ công trình làm tuyến đường này (do thời điểm đó toàn huyện không có mỏ đất nào được cấp phép).

Thời điểm đó, chính quyền cấp xã, huyện đã buông lỏng quản lý để đất tặc lộng hành, đào bới rút ruột tài nguyên công khai. Sau khi dự án hoàn thành, doanh nghiệp kiếm bộn tiền rồi “cao chạy xa bay”, hậu quả để lại người dân lãnh đủ.

Hiện tại, các hố có chiều sâu đến 10m, diện tích và khối lượng đất bị lấy đi rất lớn tạo thành sườn dốc thẳng đứng, có nơi mở hàm ếch rất sâu đọng nước, đáng báo động không hề có bất cứ rào chắn nào, rất nguy hiểm. Điều này, khiến những ai chứng kiến đều khiếp sợ và trở thành nỗi ám ảnh thường trực của người dân nơi đây.

Ông Nguyễn Trung Kiên - Chủ tịch UBND huyện Phù Cát cho biết, những hố sâu này do doanh nghiệp lấy đất để phục vụ làm tuyến đường trục Khu kinh tế Nhơn Hội.

Năm 2019, khi tỉnh Bình Định giao cho Ban quản lý dự án Giao thông tỉnh làm chủ đầu tư công trình đường trục Khu kinh tế Nhơn Hội và ban quan lý bắt đầu cho đấu thầu thì các doanh nghiệp trúng thầu gặp rất nhiều lúng túng.

Vì các doanh nghiệp trúng thầu nhưng tỉnh không cấp phép mỏ đất nào trên địa bàn huyện nên các đơn vị phải đi mua đất của người dân để lấy đất đổ nền thực hiện công trình đường trục.

“Vào thời điểm đó, huyện cũng đã báo cáo tình hình lên tỉnh. Dù biết là việc lấy đất như trên là chưa đúng luật nhưng để công trình hoàn thành đúng tiến độ, các doanh nghiệp và địa phương không còn cách nào khác", ông Kiên phân trần.

Chủ tịch UBND huyện Phù Cát cho rằng, các doanh nghiệp này quá nhỏ và tiềm lực có hạn. Vì vậy, thời gian chờ đợi họ hoàn thành việc san lấp, phục hồi môi trường là quá lâu nên huyện chủ động xin chủ trương của tỉnh để sớm hoàn thành việc san lấp, phục hồi lại môi trường.

San lấp bừa bãi, Tổng giám đốc không biết?

Điều nghịch lý, sau khi tuyến đường hoàn thành, doanh nghiệp kiếm bộn tiền rồi biến mất, thay vì khắc phục sai phạm lại "phó mặc" việc khắc phục hậu quả cho người dân và chính quyền.

Người dân bức xúc vì quá nguy hiểm, huyện Phù Cát đã xin ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh Bình Định về chủ trương cho Công ty Cổ phần Phú Tài sử dụng bột đá và đá vụn phát sinh từ Nhà máy chế biến đá Granite, để thực hiện san lấp, phục hồi môi trường tại các hố đã khai thác đất trái phép này và được đồng ý.

Trên giấy tờ, hồ sơ về quy trình dùng bột đá và đá vụn san lấp được lập rất bài bản, thế nhưng thực tế thì hoàn toàn ngược lại, việc san lấp diễn ra bừa bãi, điều này gây ra hệ luỵ về môi trường và ảnh hưởng đến cuộc sống người dân.

Ông Nguyễn Tuấn Thanh - Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bình Định yêu cầu, về việc xin chủ trương cho Công ty Cổ phần Phú Tài sử dụng bột đá và đá vụn phát sinh từ Nhà máy chế biến đá Granite tại cụm công nghiệp Cát Nhơn, xã Cát Nhơn để thực hiện san lấp, phục hồi môi trường tại các hố đã khai thác đất của huyện Phù Cát, UBND tỉnh đã đồng ý cho chủ trương san lấp các hố đất sau khi có kết quả thẩm định bột đá của Công ty Cổ phần Phú Tài từ Sở TNMT. Theo đó, Công ty Cổ phần Phú Tài đổ bột đá xuống dưới sau đó đổ đất lên trên và trồng cây phục hồi môi trường. Tỉnh giao Sở TN&MT, Sở Xây dựng phối hợp cùng UBND huyện Phù Cát hướng dẫn Công ty Cổ phần Phú Tài thực hiện việc san lấp.

Sở Xây dựng tỉnh Bình Định cũng lưu ý với huyện Phù Cát, thành phần hạt của bột đá rất mịn nên muốn sử dụng bột đá làm vật liệu san lấp, đảm bảo độ chặt, không xảy ra hiện tượng trôi chảy bột đá ra môi trường khi ngập nước, phải thực hiện phối trộn bột đá với các loại vật liệu khác có cỡ hạt lớn hơn như đất, cát, sỏi… Đồng thời, phải có biện pháp lu lèn phù hợp, có phương án ngăn không cho bột đá trôi chảy và phương án đảm bảo môi trường khi thực hiện thi công san lấp.

Trong khi đó, bà Hà Thị Thanh Hương - Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bình Định khẳng định, Sở đã lấy mẫu bột đá tại đây để xét nghiệm và thẩm định, kết luận bột đá trong quá trình sản xuất tại đây không phải là chất thải nguy hại mà là chất thải công nghiệp thông thường.

Việc san lấp phải đúng quy trình và tuân thủ quy định: xây hộc và đổ bột đá xuống để hạn chế việc bột đá gây tắt nghẽn mạch nước tại khu vực này chứ không được san lấp bừa bãi.

Trách nhiệm địa phương, huyện Phù Cát cũng đã yêu cầu Công ty Cổ phần Phú Tài, xây dựng kè chắn bao quanh đảm bảo không để bột đá tràn ra môi trường bên ngoài, cắm các biển cảnh báo xung quanh vị trí san lấp.

Tuy nhiên, tại hiện trường việc san lấp của Công ty Cổ phần Phú Tài diễn ra rất bừa bãi, phớt lờ các quy định và không thực hiện theo phương án đề ra.

Hàng loạt xe chở bột đá gây bụi bặm, không tưới nước. Không hề xây hộc bảo vệ mạch nước hay trộn đất, sỏi rồi mới san lấp và cũng không có bất kỳ ai giám sát việc san lấp của đơn vị này có đúng quy định hay không?

Ông Đoàn Văn Bút (người dân tại thôn Liên Trì) cho biết: “Từ khi làm đường, người ta đến đây mua đất của người dân sau đó múc đi để làm đường trục rồi những cái hố này cứ to dần như hiện nay. Hàng ngày chúng tôi qua lại, chăn thả bò, nghé tại đây nhưng xung quanh miệng hố không có bất kỳ rào chắn nào cả. Trước Tết, ở đây có mấy lần bò, nghé bị rơi xuống hố rồi chết. Thật sự tôi rất lo mỗi khi qua đây”.

Trước hàng loạt vi phạm, ông Lê Văn Thảo – Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Phú Tài cho rằng: “Việc san lấp thì chuyên môn họ làm chứ ông không nắm kỹ, nên phải kiểm tra lại để nhắc nhở”.