Việt Nam chủ trì phiên trù bị xin ý kiến ICJ về nghĩa vụ quốc gia trong vấn đề biến đổi khí hậu

Sáng 09/3 (giờ địa phương), Phái đoàn thường trực hai nước Việt Nam và Vanuatu tại Liên hợp quốc (LHQ) đã phối hợp tổ chức Phiên họp trù bị trực tuyến về thủ tục xin ý kiến tư vấn của Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) về nghĩa vụ quốc gia trong vấn đề biến đổi khí hậu (BĐKH).

Tham dự phiên họp có các chuyên gia pháp lý, học giả và luật sư quốc tế từ hơn 20 nước châu Á - Thái Bình Dương, đại diện Phái đoàn các nước tại Liên hợp quốc và các cơ quan liên quan của Việt Nam.

Tại phiên họp, trên cơ sở nhìn lại tiến trình xây dựng, thông qua Nghị quyết A/RES/77/276 ngày 29/3/2023 của Đại hội đồng LHQ yêu cầu ICJ cung cấp ý kiến tư vấn về trách nhiệm quốc gia trong vấn đề BĐKH và các bước tố tụng đã tiến hành cho đến nay, các đại biểu đã tập trung thảo luận về nhiều khía cạnh liên quan đến BĐKH, một số án lệ liên quan và các nguyên tắc pháp lý mà ICJ có thể sẽ áp dụng trong vụ việc.

Bên cạnh đó, các diễn giả và đại biểu cũng trao đổi về nội dung và thực tiễn quốc gia mà các nước châu Á - Thái Bình Dương có thể cung cấp nhằm giúp Tòa có thêm cơ sở xem xét trong quá trình thụ lý yêu cầu nêu trên của Đại hội đồng LHQ.

Đại biểu nhiều nước đã chia sẻ kinh nghiệm và một số lưu ý trong quá trình xây dựng đệ trình quốc gia để gửi lên ICJ trong khuôn khổ thủ tục xin ý kiến tư vấn này.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ nhấn mạnh trong bối cảnh hệ thống khí hậu toàn cầu đang tiến dần tới ngưỡng nguy hiểm, băng tan nhanh hơn, nước biển dâng, các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên, các quốc gia cần cùng nhau hành động nhanh chóng và thiết thực để đối phó với biến đổi khi hậu.

Việc các nước thúc đẩy thành công Nghị quyết A/RES/77/276 tại Đại hội đồng LHQ và tham gia tích cực vào các bước thủ tục xin ý kiến tư vấn tại ICJ thể hiện cam kết của đông đảo các nước, nhất là các nước chịu tác động nhiều nhất của quá trình này như Việt Nam trong ứng phó với BĐKH. Nghị quyết năm 2023 của Đại hội đồng LHQ đã công nhận BĐKH là thách thức chung, tác động ở mức độ khác nhau với mỗi quốc gia; vì vậy, gánh nặng và trách nhiệm ứng phó phải được san sẻ công bằng, bình đẳng.

Việc các nước đang phát triển tích cực tham gia vào quá trình ICJ xem xét và cho ý kiến tư vấn về BĐKH có ý nghĩa quan trọng, tác động tới nhận thức của các nước về trách nhiệm pháp lý của mỗi quốc gia trong ứng phó với BĐKH, giúp từng bước định hình khung pháp lý về BĐKH trong thời gian tới.

Phiên họp trù bị ngày 08/3 là bước chuẩn bị quan trọng, cung cấp các thông tin nền tảng cho đại biểu các nước trước thềm Hội thảo khu vực châu Á về các vấn đề pháp lý, kỹ thuật liên quan đến thủ tục xin ý kiến tư vấn của Tòa án Công lý quốc tế về trách nhiệm quốc gia về vấn đề BĐKH do Bộ Ngoại giao Việt Nam và Vanuatu phối hợp tổ chức tại Hạ Long, Việt Nam vào trung tuần tháng 3/2024.

Kết thúc phiên họp, đại diện các nước đánh giá cao Việt Nam và Vanuatu đã tổ chức cuộc họp, tạo cơ hội để chuyên gia pháp lý các nước trong khu vực và quốc tế trao đổi trao đổi thẳng thắn, thực chất, trao đổi kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình hoàn thiện các bản đệ trình dự kiến gửi tới ICJ trong khuôn khổ thủ tục xin kiến tư vấn, đồng thời, giúp kết nối và thúc đẩy hợp tác giữa chuyên gia các nước, qua đó củng cố thêm tiếng nói của các quốc gia châu Á-Thái Bình Dương trong tiến trình định hình các nghĩa vụ, chuẩn mực ứng xử của quốc gia trong ứng phó với BĐKH.

Trước đó, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua Nghị quyết A/RES/77/276 bằng đồng thuận, theo đó, Đại hội đồng LHQ đề nghị Tòa án Công lý quốc tế cung cấp ý kiến tư vấn về trách nhiệm của các quốc gia trong vấn đề BĐKH.

Việt Nam và Vanuatu là hai trong số 18 quốc gia thuộc Nhóm nòng cốt thúc đẩy Nghị quyết này. Căn cứ thủ tục hoạt động và quyết định của Tòa án Công lý quốc tế, các quốc gia thành viên LHQ có thời hạn tới 22/3/2024 để gửi đệ trình bằng văn bản lên ICJ trước khi Tòa tiến hành các bước tố tụng tiếp theo nhằm đưa ra ý kiến tư vấn (dự kiến trong năm 2025).