Phá san hô, lấn biển tại Phú Quốc: Hòn Mây Rút ngoài đang “kêu cứu”

Như Bảo vệ Công lý đã phản ánh về tình trạng cơ nới, xây cầu đi bộ, cầu cảng, xây nhà nghỉ, lấn biển rầm rộ tại hòn Mây Rút ngoài (TP Phú Quốc, Kiên Giang) đã xâm hại trực tiếp hàng ngàn mét vuông biển tự nhiên, trong đó có hệ sinh thái dưới nước như san hô và môi trường sống của nhiều loài thủy sinh khiến dư luận bức xúc.

Theo xác minh của phóng viên, các hoạt động trên do một chủ doanh nghiệp có tiếng tại TP Phú Quốc thực hiện nhằm khai thác du lịch để thu lợi nhuận. Những ngày giữa tháng 8/2022, phóng viên có mặt trên đảo, ghi nhận hàng ngàn lượt khách được đưa bằng phương tiện cano, tàu đến hòn Mây Rút Ngoài. Chủ đầu tư đã cơi nới san phẳng một vùng biển rộng lớn, xây dựng một cầu cảng bê tông kiến cố thẳng ra biển làm nơi neo đậu tàu thuyền.

Với hàng chục đến hàng trăm chuyến cano, chuyến tàu ghé đảo mỗi ngày, đã biến khu vực neo đậu có san hộ bị khuấy đục ngàu, xâm phạm trực tiếp môi trường biển và ảnh hưởng đến các rạn san hô. Trên đảo, có nhiều dịch vụ vui chơi, giải trí quy mô lớn phục vụ khách và không hiểu chủ đầu tư xử lý nước thải như nào hay xả thải trực tiếp xuống biển?

Trên bờ là vậy, dưới mặt nước, hoạt động xâm lấn biển, san hô và môi trường biển diễn ra hết sức nghiêm trọng. Chủ đầu tư đã “giết” cảnh quan, môi trường tự nhiên hoang sơ bằng các bãi bê tông, cốt thép, trong đó có một máy đào thi công công trình, không hiểu bằng cách nào đó bị phi thẳng xuống vùng san hô nhiều tháng qua vẫn không thấy người có trách nhiệm hay cơ quan chức năng can thiệp đưa lên. Nguy cơ dầu nhờn loang làm chết môi trường đang đe dọa từng ngày.

Hòn Mây Rút ngoài tọa lạc tại vùng biển tự nhiên, được xem là một trong những khu vực hoang sơ, đẹp nhất của TP Phú Quốc. Đây được ví như “viên ngọc quý” nằm trong vùng biển Tây Nam. Hệ sinh thái cực kỳ đa dạng với rừng và những bãi đá tự nhiên có một không hai. Đặc biệt, hệ sinh thái dưới nước rất đa dạng, với những rạn san hô lâu đời, nhiều loài thủy sinh quý giá.

Để bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên tại Phú Quốc, ngày 3/1/2007, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành Quyết định số 19/QĐ- UBND thành lập Khu bảo tồn biển Phú Quốc. Theo đó, Khu bảo tồn gồm có hai khu: khu bảo tồn cỏ biển rộng 6.825ha trải rộng từ xã Bãi Thơm đến xã Hàm Ninh (Đông- Bắc đảo Phú Quốc), tính từ ven biển trở ra 3km; khu bảo tồn rạn san hô rộng 9.720 ha thuộc cụm đảo xã Hòn Thơm. Hòn Mây Rút ngoài nằm trong khu bảo tồn rạn san hô 9.720 ha.

Trước đây, tổ chức DANIDA – Đan Mạch đã tài trợ 4 năm (2008-2011) với dự án bảo tồn môi trường Phú Quốc. Vùng san hô thuộc Hòn Mây Rút ngoài được cắm phao ranh giới, bảo vệ nghiêm ngặt. Dự án đã mang lại những kết quả tốt trong việc bảo vệ môi trường biển tại Phú Quốc.

Tuy nhiên, sau những đợt sốt đất tại Phú Quốc, những hòn đảo tự nhiên đã dần rơi vào tay những doanh nghiệp, việc khai thác đảo đã trở nên bừa bãi, xâm phạm trực tiếp khu bảo tồn.

Ngày 2/7/2021, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành Quyết định số 06/2021/QĐ-UBND ban hành Quy chế quản lý Khu Bảo tồn biển Phú Quốc. Tại điều Điều 2, Quy chế nêu rõ, phạm vi Khu Bảo tồn biển có diện tích mặt nước là 40.909,47 ha với 03 phân khu chức năng: Phân khu Bảo vệ nghiêm ngặt; Phân khu Phục hồi sinh thái; Phân khu Dịch vụ - Hành chính và Vùng đệm.

Phân khu Bảo vệ nghiêm ngặt với diện tích: 7.087,37 ha, trong đó xác định rõ Phân khu Bảo vệ nghiêm ngặt rạn san hô với diện tích 428,87 ha, giới hạn bởi các mốc tọa độ quanh các đảo hòn Vang, hòn Xưởng, hòn Móng Tay, hòn Gầm Ghì, hòn Vông, Nam hòn Mây Rút trong, hòn Trang được giới hạn từ bờ đảo ra phía biển từ 100 - 500m, riêng phía Tây hòn Vang ra phía biển đến khoảng 800m (có tọa độ kèm theo). Như vậy, hòn Mây Rút ngoài được xác định nằm trong vùng bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn.

Theo Điều 4, Quy chế quản lý Khu Bảo tồn biển Phú Quốc (ban hành theo Quyết định số 06/2021/QĐ-UBND ngày 2/7/2021 của UBND tỉnh Kiên Giang) thì các hoạt động bị nghiêm cấm trong Khu Bảo tồn biển trong đó gồm: Tổ chức hoạt động dịch vụ, du lịch trái phép; Tàu cá, tàu biển và phương tiện thủy khác hoạt động trái phép; Xây dựng trái phép công trình hạ tầng; Hủy hoại nguồn lợi thủy sản, hệ sinh thái thủy sinh, khu vực tập trung sinh sản; lấn chiếm, gây hại khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Theo quy định tại khoản 1,3,4, Điều 7, Luật Thủy sản 2017, các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thủy sản như: Hủy hoại nguồn lợi thủy sản, hệ sinh thái thủy sinh, khu vực tập trung sinh sản, khu vực thủy sản còn non tập trung sinh sống, nơi cư trú của các loài thủy sản; Lấn, chiếm, gây hại khu bảo vệ nguồn lợi thủy sản, khu bảo tồn biển; Khai thác, nuôi trồng thủy sản, xây dựng công trình và hoạt động khác ảnh hưởng đến môi trường sống, nguồn lợi thủy sản trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt và phân khu phục hồi sinh thái của khu bảo tồn biển.

Sau phản ánh của Bảo vệ Công lý, dư luận rất bức xúc, trên các diễn đàn về du lịch đặc biệt là người dân TP Phú Quốc. Nhiều người không khỏi xót xa khi môi trường biển tại Phú Quốc đã và đang bị hủy hoại, tàn phá bởi những chủ đầu tư, người kinh doanh du lịch “vô tâm”, bất chấp lợi nhuận để tàn phá tự nhiên.

“Rừng đã bị tàn phá, biển cũng bị tàn phá, họ đang xét nát đảo Phú Quốc vốn dĩ hoang sơ và tự nhiên này…”, một người dân TP Phú Quốc nói.

Trách nhiệm của chính quyền địa phương, UBND TP Phú Quốc và các cơ quan có liên quan trong vấn đề này ra sao? Tại sao khu vực xây dựng, xâm lấn biển có quy mô lớn như vậy lại chậm được phát hiện và xử lý? Xin được nhắc lại rằng, khu vực hòn Mây Rút ngoài được tổ chức thi công không khác gì một công trường, từ máy móc đến vật liệu, nhân công đều phải chở từ đất liền ra, không lẽ suốt quá trình dài thi công, chính quyền và ngành chức năng không hay biết? Có hay không việc buông lỏng quản lý?

Cần vào cuộc xác minh theo đơn phản ánh

Anh N.M.T (sinh năm 1975, ngụ huyện Cầu Kè, Trà Vinh) gửi đơn cầu cứu tới cơ quan chức năng tố cáo ông Diệp Nguyên Quốc đã có hành vi cố tình chỉ đạo xây dựng công trình bất chấp, tàn phá san hô và môi trường biển.

Theo nội dung và tài liệu anh T. cung cấp, ông Quốc là người đã cố tình chỉ đạo xây dựng lấn biển, phá san hô và chiếc máy đào hiệu Kobelco SK 07 do anh T. thuê xuống biển. Hoạt động xâm lấn biển, san hô được anh T. cung cấp xảy ra giữa năm 2021 thời điểm đỉnh cao của dịch Covid-19.

Các hình ảnh, video do anh T. cung cấp, có hoạt động xâm lấn biển được tiến hành ban đêm để tránh các cơ quan chức năng. Cơ quan chức năng cần vào cuộc xác minh, làm rõ theo nội dung đơn của anh T.