Cần Thơ: Cần xem xét thấu đáo hoàn cảnh khó khăn của nữ giáo viên mầm non

Bà Nguyễn Thị Ngọc Nga (ngụ quận Ninh Kiều TP Cần Thơ) cho biết, năm 1986 bà và ông Đào Thanh Long kết hôn với nhau. Trong thời gian chung sống, hai vợ chồng đã mua được căn nhà có diện tích hơn 36m² tại số 112/94D, đường Nguyễn Thị Minh Khai, phường An Lạc (quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ).

Cũng trong năm 1986, bà Nga có nhận chuyển nhượng một nền đất diện tích 32m² của cha ruột mình là ông Nguyễn Văn Hồng. Tuy nhiên, do phần đất nhận chuyển nhượng không đủ điều kiện tách thửa nên bà và cha bà chỉ làm giấy viết tay với nhau.

Năm 2007, bà Nga và chồng thuận tình ly hôn. Khi ly hôn, bà Nga thỏa thuận để lại căn nhà số 112/94D đường Nguyễn Thị Minh Khai cho chồng và 2 con sinh sống.

Lý do bà Nga không yêu cầu chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân là vì căn nhà không đủ diện tích tối thiểu để tách thửa và bà cũng còn phần đất là tài sản riêng nhận chuyển nhượng từ cha bà tại số 149/9 đường Nguyễn Thị Minh Khai, phường An Lạc, quận Ninh Kiều.

Sau khi ly hôn, bà Nga đã về khu đất 149/9 đường Nguyễn Thị Minh Khai xây một căn nhà cấp 4 để ở và mượn đất của cha bà là ông Nguyễn Văn Hồng để xây dựng 5 phòng trọ cho thuê để có thêm thu nhập, trang trải cuộc sống. Thời gian sinh sống của bà Nga tại số 149/9 cũng được đại diện khu vực và người sống lân cận xác nhận kể từ năm 2009 cho đến nay.

Bà Nga cho biết, lý do thời điểm đó bà không chuyển hộ khẩu thường trú về căn nhà tại số 149/9 là vì căn nhà này không đủ diện tích tối thiểu tách thửa nên không được cơ quan có thẩm quyền cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà nên không thể đăng ký hộ khẩu thường trú mới.

Mặt khác, tuy căn nhà 112/94D đường Nguyễn Thị Minh Khai (tài sản chung của bà và chồng - nơi đăng ký hộ khẩu thường trú của bà) và căn nhà tại số 149/9 đường Nguyễn Thị Minh Khai khác phường nhưng chung con đường và gần nhau; bà cũng bận rộn với công việc của một cô giáo mầm non nên không có thời gian làm thủ tục chuyển hộ khẩu về gia đình cha ruột của mình được.

Đến 2013, UBND quận Ninh Kiều thông báo thu hồi hơn 200m² đất của ông Nguyễn Văn Hồng để phục vụ cho dự án xây dựng bờ kè sông Cần Thơ. Trong đó có toàn bộ phần đất và 5 căn nhà trọ của bà. Tại thời điểm cơ quan có thẩm quyền thu hồi đất, bà Nga đã đồng ý giao 5 căn nhà trọ và đồng ý nhận tiền bồi thường vật kiến trúc hơn 140 triệu đồng.

“Do thời điểm đó tôi không có chỗ ở nào khác và cũng không được cơ quan thu hồi đất bố trí nơi ở mới hay tái định cư, do vậy mà tôi phải tiếp tục sinh sống tại đây cho tới năm 2022 mới bàn giao nhà và mặt bằng cho dự án. Từ năm 2015, tôi gửi đơn cứu xét, khẩn thiết yêu cầu mua một suất tái định cư để ổn định cuộc sống. Các cơ quan đã chuyển đơn đến UBND quận Ninh Kiều giải quyết theo thẩm quyền nhưng Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều trả lời trường hợp của tôi không đủ điều kiện để được xem xét”, bà Nga cho hay.

Không đồng ý với văn bản của UBND quận Ninh Kiều, bà Nga đã khởi kiện yêu cầu hủy Văn bản số 4782/UBND-BTCD ngày 21/10/2022 của Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều; hủy Quyết định số 6185/QĐ-UBND ngày 09/11/2022 của Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều về việc cưỡng chế buộc tháo dỡ nhà của bà, đồng thời yêu cầu được mua một suất tái định cư theo quy định.

Bản án sơ thẩm ngày 24/5/2023 của TAND TP Cần Thơ và bản án phúc thẩm ngày 17/11/2023 của TAND cấp cao tại TPHCM đều nhận định: khi bà Nga ly hôn với ông Long theo Quyết định số 54/2007/HNGĐ ngày 14/6/2007 của TAND quận Ninh Kiều, bà Nga đã để lại căn nhà số 112/9D cho ông Long và 2 người con sinh sống. Tuy việc giao lại căn nhà này cho ông Long có giấy thỏa thuận hai bên ký vào ngày 09/4/2009 nhưng không có công chứng, chứng thực. Để thực hiện việc chuyển giao tài sản đúng quy định pháp luật thì đến ngày 24/10/2016, bà Nga mới làm văn bản phân chia tài sản chung, giao toàn bộ căn nhà số 112/9D cho ông Long và 2 con. Tức sau năm 2013, thời điểm Nhà nước ban hành quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án xây dựng bờ kè sông Cần Thơ;

Căn cứ Điều 35 Quyết định số 12/2010/QĐ-UBND ngày 04/02/2010 của UBND TP Cần Thơ quy định: “Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất ở khi Nhà nước thu hồi đất mà thuộc đối tượng không được bồi thường đất, nếu không còn nơi ở nào khác thì được xem xét, giải quyết cho mua 01 nền tái định cư với diện tích tối thiểu theo tiêu chuẩn giao đất ở mới (60m²) hoặc thuê nhà ở”. Trường hợp bà Nga bị ảnh hưởng nhà ở và nhà trọ xây dựng trên đất của cha bà là ông Nguyễn Văn Hồng vào thời điểm Nhà nước thu hồi đất (năm 2013), bà Nga do chưa làm thủ tục phân chia tài sản sau ly hôn nên vẫn được xem là đang có chỗ ở khác là căn nhà số 112/9D, đường Nguyễn Thị Minh Khai (căn nhà đồng sở hữu với chồng bà là ông Long). Do đó, UBND quận Ninh Kiều ban hành Công văn số 4782/UBND-BTCD ngày 21/10/2022 về việc phúc đáp đơn của bà Nguyễn Thị Ngọc Nga cho rằng bà không đủ điều kiện xét bán nền tái định cư là đúng là đúng quy định pháp luật.

Từ những nhận định trên, TAND TP Cần Thơ và TAND cấp cao tại TPHCM tuyên bác đơn khởi kiện của bà Nga và đình chỉ giải quyết đối với yêu cầu hủy Quyết định số 6185/QĐ-UBND ngày 09/11/2022 của Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều do bà Nga rút đơn khởi kiện.

HĐXX cũng nhận thấy, mặc dù về mặt giấy tờ pháp lý thì vào thời điểm Nhà nước thu hồi đất bà Nga có chỗ ở là căn nhà đồng sở hữu với chồng nhưng trên thực tế theo xác nhận của chính quyền địa phương và các hộ dân lân cận thì sau khi ly hôn (năm 2009), bà Nga đã về sinh sống tại số 149/9 đường Nguyễn Thị Minh Khai cho đến nay.

Sau khi bị Nhà nước thu hồi hết diện tích căn nhà nhận chuyển nhượng từ cha ruột của mình, tại thời điểm thu hồi đất thì bà Nga chưa có chỗ ở nào khác. Vào tháng 7/2021, bà Nga được nhận thừa kế theo di chúc từ mẹ ruột của mình là bà Nguyễn Ngọc Dung với diện tích 26,4m² đất ở đô thị.

Tuy nhiên, theo Công văn 1780/PQLĐT ngày 05/9/2022 của Phòng Quản lý đô thị quận Ninh Kiều thì trong phần đất bà Nga nhận di sản thừa kế có 16,71m² nằm trong khu chức năng thủy lợi (Quyết định số 712/QĐ-UBND ngày 16/02/2022 của UBND TP Cần Thơ). Phần diện tích còn lại (9,69m²) cũng nằm trong quy hoạch nên bà Nga không được UBND quận Ninh Kiều cấp GCN QSDĐ và quyền sở hữu nhà đối với phần đất trên. Do đó theo quy định pháp luật về đất đai thì bà Nga chưa có quyền sở hữu nhà và đất tại vị trí này.

Bản thân của bà Nga là giáo viên, sống neo đơn không có người chăm sóc nền cần có một nơi ở ổn định, đúng quy định pháp luật cũng hoàn toàn phù hợp với đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Do đó, HĐXX kiến nghị UBND quận Ninh Kiều xem xét bán cho bà Nga 01 nền tái định cư với diện tích tối thiểu (60m²) để tạo dựng nơi ở mới ổn định trong khi chờ thực hiện dự án mới.

Ngay sau khi bản án có hiệu lực, bà Nga đã có đơn gửi đến cơ quan có thẩm quyền về việc xét bán cho bà một nền tái định cư với diện tích tối thiểu 60m² để tạo dựng nơi ở ổn định. Ngày 23/8/2024, Văn phòng UBND TP Cần Thơ đã chuyển đơn yêu cầu của bà Nga đến Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều để xem xét giải quyết theo quy định của pháp luật. Ngày 4/10/2024, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND TP Cần Thơ đã chuyển đơn yêu cầu của bà Nga đến Chủ tịch UBND TP Cần Thơ.

Tiếp đó, ngày 8/10/2024, Văn phòng Thành ủy Cần Thơ cũng đã chuyển đơn yêu cầu của bà Nga đến Ban Nội chính Thành ủy, truyền đạt ý kiến của Bí thư Thành ủy Cần Thơ về việc giao Ban Nội chính Thành ủy chủ trì, phối hợp với UBND quận Ninh Kiều, Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Cần Thơ giải quyết đơn của bà Nga hợp tình, hợp lý phù hợp với quy định của pháp luật (lưu ý nội dung kiến nghị nêu trong Bản án phúc thẩm số 989/2023/HC-PT ngày 17/11/2023 của TAND cấp cao tại TPHCM).

Tuy nhiên, tại Công văn số 4797/UBND-BTCD ngày 29/10/2024 của UBND quận Ninh Kiều về việc phúc đáp đơn của bà Nga, Chủ tịch UBND quận Ninh Kiều cho rằng, hiện nay bà Nga được chính quyền địa phương tạo điều kiện sửa lại căn nhà xây cất trên phần đất 26,4m² nhận thừa kế theo di chúc từ mẹ ruột của mình tại số 149/9 Nguyễn Thị Minh Khai để làm nơi ở;

Đồng thời dự án bờ kè sông Cần Thơ cũng đã được UBND TP Cần Thơ phê duyệt điều chỉnh cắt giảm các hạng mục công viên và đường sau kè. Do đó, địa phương đã tạo điều kiện để bà Nga được sinh sống ổn định trên căn nhà này đến khi triển khai dự án mới thì địa phương sẽ thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với phần nhà, đất bị ảnh hưởng dự án theo quy định.

Chia sẻ với PV, bà Nga cho biết, bà chưa đồng tình với cách giải quyết của UBND quận Ninh Kiều, bởi lẽ tuy bà đã có chỗ ở nhưng do phần đất đang ở đang trong diện bị quy hoạch thu hồi nên bà không được cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà, như vậy cũng xem như là bà chưa có chỗ ở ổn định.

“Người ta thường nói, an cư mới lạc nghiệp, do đó nguyện vọng thiết tha của tôi hiện nay là được UBND quận Ninh Kiều xem xét bán cho một nền tái định cư như kiến nghị của TAND cấp cao tại TPHCM. Nếu được xét mua nền tái định cư ngay bây giờ thì sau này nếu Nhà nước có thu hồi đất, nhà tôi đang ở để phục vụ cho dự án khác thì tôi sẽ không khiếu nại hay có ý kiến gì về các chính sách bồi thường, tái định cư nữa”, bà Nga chia sẻ.