Hơn 12 năm trước, bà Nguyễn Thị Cúc nhận chuyển nhượng thửa đất số 65, tờ bản đồ số 15 thuộc khu vực II, phường An Khánh (quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ) từ gia đình cụ Phạm Thị Sửu. Mặc dù đã thanh toán trên 95% số tiền chuyển nhượng nhưng đến nay, bà Cúc vẫn không được quản lý, sử dụng nhà đất do bị vướng vào tranh chấp giữa hai mẹ con cụ Sửu
Mua đất để giúp bên bán "khắc phục hậu quả" vụ án hình sự
Nguồn gốc thửa đất số 65, tờ bản đồ 15, diện tích 267,55m2 thuộc quyền sử dụng của cụ Nguyễn Văn Ổi và Phạm Thị Sửu. Tháng 4/2008, cụ Ổi và cụ Sửu cho tặng con trai là ông Nguyễn Văn Hưng thửa đất này.
Nhưng đến ngày 22/7/2010, do không có nhu cầu sử dụng nên ông Hưng đã ký hợp đồng cho tặng lại thửa đất trên cho mẹ mình là cụ Phạm Thị Sửu. Ngày 17/8/2010, cụ Sửu đã được UBND quận Ninh Kiều cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đối với thửa đất số 65 với diện tích 267,55m2 (gồm 150m2 đất ở đô thị và 117,55m2 đất trồng cây lâu năm).
Ngày 26/6/2012, cụ Sửu, ông Hưng và bà Nguyễn Thị Tha (vợ cũ ông Hưng, ly hôn ngày 12/7/2011) đã cùng nhau lập “Văn bản thỏa thuận” thống nhất chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Cúc thửa đất 65, tờ bản đồ số 15, diện tích 267,55m2, trên đất có 1 căn nhà kiên cố cấp 2 (một trệt, 1 lầu) và 7 phòng trọ với giá 1,8 tỷ đồng.
Đến năm 2015, bà Nguyễn Thị Tha cho rằng, ở thời điểm 2010, bà vẫn chưa ly hôn với ông Hưng nên nhà, đất thửa đất số 65 là tài sản chung của vợ chồng. Cho rằng việc ông Hưng tự định đoạt nhà đất là không đúng, bà Tha đã khởi kiện đề nghị TAND quận Ninh Kiều hủy hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông Nguyễn Văn Hưng và cụ Phạm Thị Sửu.
Đứng trước nguy cơ bị hủy giao dịch mua đất với cụ Sửu do yêu cầu khởi kiện của bà Tha như trên, bà Cúc cũng có yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất với bà Sửu đã ký năm 2012.
Theo bà Nguyễn Thị Cúc, năm 2012, ông Hưng (con cụ Sửu, chồng bà Tha) phải chấp hành án tù vì tội "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" nên bà Sửu muốn chuyển nhượng thửa đất số 65 để tiền khắc phục hậu quả cho ông Hưng. Đồng ý mua đất với giá 1,8 tỷ đồng, bà Cúc đã thanh toán cho cụ Sửu, ông Hưng và bà Tha tổng cộng 1,722 tỷ đồng (trong đó có 204 triệu đồng nộp cho cơ quan chức năng khắc phục hậu quả cho ông Hưng). Bà Cúc còn nợ cụ Sửu 78 triệu đồng và sẽ thanh toán dứt điểm khi làm thủ tục đứng tên thửa đất.
Chứng minh việc bà Tha không còn quyền lợi tại thửa đất tranh chấp, đại diện của bà Cúc tại phiên tòa cho biết: Khi ly hôn, vào ngày 12/7/2011, bà Tha đã thỏa thuận chia tài sản với ông Hưng và viết Giấy biên nhận có nội dung nhận của bà Sửu (mẹ chồng) 150 triệu đồng.
Ngày 26/6/2012, cụ Sửu, ông Hưng và bà Tha cùng làm văn bản thỏa thuận chuyển nhượng nhà và đất cho bà Nguyễn Thị Cúc. Ngày 01/01/2014, bà Tha tiếp tục có văn bản nhờ bà Sửu trả bà Cúc số tiền 250 triệu đồng mà bà đang nợ bà Cúc từ số tiền chuyển nhượng thửa đất số 65, coi như đây là số tiền chia tài sản khi ly hôn với ông Hưng. Đến ngày 26/02/2014, bà Tha đã lập biên nhận tiền và đồng ý giao hết giấy tờ chia tài sản chung cho bà Cúc.
Đại diện bà Cúc khẳng định, diễn biến và hồ sơ trên chứng tỏ giữa bà Tha và ông Hưng đã thỏa thuận phân chia xong về tài sản. Sau đó cùng cụ Sửu và các thành viên trong gia đình đồng thuận chuyển nhượng nhà đất thửa 65 cho bà Nguyễn Thị Cúc. Sau khi nhận được số tiền 1,722 tỷ đồng của bên mua, cụ Sửu và các thành viên trong gia đình đã đồng ý bàn giao tài sản cho bà Cúc quản lý.
Bà Cúc cho biết, sau khi ký văn bản nhận chuyển nhượng nhà đất từ cụ Sửu thì bà mới biết tài sản này đang bị phong tỏa do liên quan đến vụ án ông Hưng lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đến năm 2015, khi cơ quan chức năng hủy bỏ biện pháp phong tỏa thì bà Sửu đã qua đời và thửa đất lại vướng vào vụ tranh chấp hợp đồng cho tặng quyền sử dụng đất giữa bà Tha và mẹ chồng cũ (cụ Sửu)
Theo bà Nguyễn Thị Cúc, trong khi vụ kiện đang được Tòa thụ lý giải quyết thì vào trưa 01/8/2016, bà Tha đã cho người cắt khóa căn nhà tranh chấp, rồi ở lại từ đó cho đến nay
"Tôi mua nhà đất, đã hoàn tất thanh toán theo thỏa thuận mà hơn chục năm nay không được nhận và sử dụng tài sản. Trong khi phía bà Tha đã được chia quyền lợi ở nhà đất thửa số 65 thì lại đang tiếp tục hưởng lợi từ tài sản này trong suốt nhiều năm qua”- bà Cúc bức xúc nói.
Chuyển nhượng đất được thành viên gia đình bên bán chứng kiến, đồng thuận
Vụ án tranh chấp hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa bà Tha và bà Sửu đã trải qua nhiều phiên tòa, ở các cấp xử khác nhau. Ngày 22/11/2021, Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã có Quyết định Giám đốc thẩm số 52/2021/DS-GĐT về việc chấp nhận Quyết định kháng nghị Giám đốc thẩm số 61/2021/KN-DS ngày 30/9/2021 của Chánh án TANDTC; tuyên hủy Quyết định Giám đốc thẩm số 26/2019/DS-GĐT ngày 28/02/2019 của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TPHCM; hủy bản án dân sự phúc thẩm số 78/2017/DSPT ngày 30/5/2017 của TAND TP. Cần Thơ; hủy bản án dân sự sơ thẩm số 47/2016/DSST ngày 20/7/2016 của TAND quận Ninh Kiều; giao hồ sơ vụ án cho TAND quận Ninh Kiều giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm.
Quyết định Giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC nhận định: Nguồn gốc diện tích 267,55m2 đất tại thửa số 65 là của cụ Nguyễn Văn Ổi và cụ Phạm Thị Sửu tặng cho riêng con của mình là ông Nguyễn Văn Hưng.
Đến ngày 22/7/2010, ông Hưng đã ký hợp đồng tặng cho quyền sử dụng thửa đất 65 cho mẹ là cụ Sửu. Sau đó, cụ Sửu đã được UBND quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ cấp GCNQSDĐ đối với thửa đất này.
Bà Tha và ông Hưng ly hôn và thỏa thuận phân chia tài sản xong trước thời điểm giao dịch chuyển nhượng thửa đất số 65, tờ bản đồ số 15 giữa bên chuyển nhượng là bà Phạm Thị Sửu, bên nhận chuyển nhượng là bà Nguyễn Thị Cúc.
Đến ngày 29/7/2011, bà Tha lập “Tờ cam kết” tại UBND phường An Khánh, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ với nội dung: “Trước đây, tôi có tranh chấp với ông Hưng và bà Sửu. Nay tôi và ông Hưng đã thỏa thuận ly hôn tại TAND quận Ninh Kiều tự chia tài sản đã xong. Nay tôi không có tranh chấp về tài sản có liên quan đến tôi. Nếu sau này có tranh chấp tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm trước cơ quan và pháp luật”.
Vì vậy, bà Tha đề nghị các cơ quan liên quan tạo điều kiện cho ông Hưng, cụ Sửu tiếp tục làm hồ sơ chuyển nhượng hoặc thủ tục có liên quan về tài sản bình thường.
Bà Tha cũng làm đơn gửi Phòng Tài nguyên và Môi trường quận Ninh Kiều để xin “rút ngăn chặn” về việc chuyển nhượng đối với thừa đất số 65 do cụ Sửu đứng tên vì bà và ông Hưng đã thỏa thuận ly hôn, thỏa thuận phân chia tài sản đã xong.
Như vậy, đối với tài sản chung giữa bà Tha và ông Hưng đã có sự thỏa thuận phân chia tài sản xong. Giao dịch chuyển nhượng nhà đất thửa 65 giữa bên chuyển nhượng là cụ Phạm Thị Sửu bên nhận chuyển nhượng là bà Nguyễn Thị Cúc được các thành viên trong gia đình chứng kiến, đồng thuận nhưng Tòa cấp sơ thẩm không đưa bà Cúc vào tham gia tố tụng với tư cách là người quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là thiếu tư cách đương sự...
Sau khi có Quyết định Giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, trong các ngày 14/10 và ngày 24/10/2024, TAND quận Ninh Kiều đã đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án. Dự kiến phiên tòa sẽ xét xử trở lại vào ngày 04/11/2024. Báo Công lý sẽ tiếp tục thông tin diễn biến phiên tòa.