Vụ “tắc” thi hành án tại Bình Dương: Tòa ra quyết định đúng pháp luật, Viện kiểm sát vẫn kháng nghị (?)

TAND cấp cao làm rõ bản chất vụ việc

Ông Trần Công Tuấn là nguyên đơn trong tranh chấp dân sự với ông Nguyễn Văn Nhi, được TAND TX Tân Uyên (tỉnh Bình Dương) ra Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 22 ngày 13/9/2019 (Quyết định số 22). Quyết định số 22 đã được TAND cấp cao tại TPHCM ra Thông báo số 1918/TB-TA ngày 19/10/2021 xác định đúng pháp luật, không có căn cứ để ban hành quyết định kháng nghị giám đốc thẩm.

Thông báo số 1918 nêu rõ: Ông Tuấn có đất thửa số 368, tờ bản đồ số 51 tại thị trấn Uyên Hưng, Tân Uyên, diện tích 3.888m², được UBND huyện Tân Uyên cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số BO 327603 ngày 25/12/2013. Ngày 17/3/2017, ông Tuấn chuyển nhượng cho ông Nguyên Văn Nhi, các bên xác định giá thực tế là 12 tỷ đồng.

Căn cứ vào các giấy xác nhận nợ thể hiện ông Nhi chưa thanh toán cho ông Tuấn 4,1 tỷ đồng tiền chuyển nhượng đất, TAND cấp cao xác định: Ông Nhi đã vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hợp đồng chuyển nhượng.

Mặc dù vậy, ngày 27/3/2017, ông Nhi được Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai cập nhật đăng ký sang tên. Ngày 29/3/2017, ông Nhi thế chấp đất, được Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) - Chi nhánh Gia Định giải ngân 11 tỷ đồng.

Xuất phát từ vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của ông Nhi, ông Tuấn đã khởi kiện yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng đất ngày 17/3/2017; Hủy cập nhật biến động đất. Ông Tuấn nộp khởi kiện ngày 5/8/2019; TAND TX Tân Uyên thụ lý Vụ án số 208/TB-TLVA ngày 20/8/2019.

Tại biên bản hòa giải thành ngày 5/9/2019, các bên thỏa thuận được với nhau về việc giải quyết toàn bộ vụ án. Cụ thể, hủy hợp đồng ngày 17/3/2017 giữa ông Tuấn với ông Nhi. Ông Tuấn có trách nhiệm thanh toán cho Agribank Chi nhánh Gia Định số tiền gốc 8,8 tỷ đồng và tiền lãi 159,1 triệu đồng; hoàn trả cho ông Nhi số tiền 2,04 tỷ đồng. Ông Nhi có trách nhiệm trả lại quyền sử dụng 3.888m² đất cho ông Tuấn; ông Tuấn có quyền đăng ký sang tên.

TAND cấp cao nhận định: Sự thỏa thuận của các đương sự là tự nguyện, không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội, phù hợp với quy định tại Điều 423, 424 của Bộ luật Dân sự năm 2015, nên TAND TX Tân Uyên ban hành Quyết định số 22 là đúng pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của ông Tuấn.

Chấp hành viên làm sai trình tự

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Nhi và bà Nguyễn Thị Luyến có tranh chấp trong vụ án khác, được TAND TX Bến Cát, tỉnh Bình Dương ra Quyết định công nhận sự thỏa thuận của các đương sự số 39/2019/QĐST-DS ngày 5/8/2019. Theo đó, ông Nhi và Công ty TNHH MTV Lâm sản Lai Hưng có nghĩa vụ liên đới thanh toán cho bà Luyến 30 tỷ đồng.

Quá trình THA vụ này, Chấp hành viên Chi cục THA dân sự (THADS) TX Bến Cát ra các quyết định tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng đối với nhiều thửa đất của ông Nhi, trong đó có thửa đất số 368.

TAND cấp cao tại TPHCM xác định: Tại thời điểm Chi cục THADS TX Bến Cát ban hành Quyết định số 74/QĐ-CCTHADS ngày 13/8/2019, thì quyền sử dụng đất thửa số 368, bản đồ số 51, là tài sản đang có tranh chấp mà ông Tuấn đã khởi kiện vụ án ngày 5/8/2019. Mặt khác, ngày 29/3/2017 ông Nhi đã thế chấp quyền sử dụng đất trên để bảo đảm nghĩa vụ trả nợ đối với Agribank Chi nhánh Gia Định.

Theo nhận định của Tòa, việc Chấp hành viên chưa xác minh làm rõ điều kiện THA là không đúng trình tự, thủ tục được quy định tại Điều 69 Luật THADS, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông Tuấn và Ngân hàng Agribank.

Trên cơ sở Quyết định số 22, có căn cứ xác định tài sản không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của người phải THA là ông Nhi nên Chấp hành viên ra quyết định chấm dứt việc tạm dừng đăng ký, chuyển quyền sở hữu, sử dụng, thay đổi hiện trạng tài sản theo đúng quy định tại khoản 4 Điều 69 Luật THADS.

Trong vụ án, mặc dù Chi cục THADS TX Bến Cát kiến nghị, bà Nguyễn Thị Luyến đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm đối với Quyết định số 22 với lý do quyết định trái pháp luật, nhằm trốn tránh nghĩa vụ THA của ông Nhi. Tuy nhiên TAND cấp cao xác định rõ kiến nghị giám đốc thẩm của Chi cục THADS và bà Luyến “là không phù hợp” với phân tích nêu trên. Vì vậy, Tòa “không kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Quyết định số 22”.

Cần sớm có phán quyết kịp thời

TAND cấp cao gửi Thông báo 1918 đến các tổ chức, cá nhân liên quan, trong đó có VKSND cấp cao tại TPHCM. Thế nhưng ngày 17/1/2022, Phó viện trưởng Lê Thế Thành ký Quyết định kháng nghị số 33/QĐKNGĐT-VKS-DS, đề nghị TAND cấp cao tuyên hủy Quyết định số 22 để xét xử lại thủ tục sơ thẩm.

Kháng nghị cho rằng giá chuyển nhượng đất giữa ông Tuấn, ông Nhi là 27,5 tỷ đồng, không phải 12 tỷ như đương sự nêu. Ngoài ra, VKS cho rằng TAND TX Tân Uyên không đưa bà Luyến, Chi cục THA vào tham gia tố tụng với tư cách người có quyền lợi liên quan là vi phạm khoản 4 Điều 68 Bộ luật Tố tụng dân sự.

Trong vụ án, ông Tuấn và ông Nhi đều xác định giá chuyển nhượng thực tế chỉ 12 tỷ đồng, phù hợp với giá đất tại thời điểm tháng 3/2017. Ông Nhi ghi giá cao hơn để sau đó thế chấp vay ngân hàng huy động vốn. Mặt khác, điểm mấu chốt để ông Tuấn khởi kiện là ông Nhi vi phạm nghĩa vụ thanh toán, xâm hại quyền lợi hợp pháp của ông.

Ông Tuấn cho biết, TAND cấp cao đã phân tích rất rõ nguyên nhân tranh chấp, khởi kiện giữa ông và ông Nhi, xác định rõ số tiền chuyển nhượng là 12 tỷ đồng.

Về vấn đề VKS cho rằng TAND TX Tân Uyên không đưa bà Luyến và Chi cục THADS TX Bến Cát vào tham gia tố tụng, ông Tuấn trình bày: Thông báo 1918 của TAND cấp cao xác định rõ: “Có căn cứ xác định tài sản không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của người phải THA là ông Nhi”. Về mặt thời gian, ông đã nộp đơn khởi kiện tranh chấp với ông Nhi tại TAND TX Tân Uyên vào ngày 8/5/2019, tiếp tục bổ sung yêu cầu khởi kiện sau đó. Rõ ràng, khu đất đã tranh chấp trước khi TAND TX Bến Cát giải quyết và sau đó ra Quyết định số 39/2019. Do vậy, tại thời điểm TAND TX Tân Uyên thụ lý giải quyết, lấy căn cứ nào để đưa Chi cục THADS, bà Luyến vào tham gia tố tụng?

Ông Tuấn cho biết: Với niềm tin sâu sắc vào Công lý, ông vừa gửi đơn kêu cứu và đang trông chờ TAND cấp cao xem xét công tâm, toàn diện vụ án, có phán quyết nhất quán, đúng pháp luật, sớm thi hành Quyết định số 22 nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp công dân.