Tòa án với công dân

Sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân: Đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp

Nam Phương 13/09/2023 - 17:29

Việc tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Tòa án nhân dân là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách tư pháp.

190820231204-dsc_5280.jpg
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chụp ảnh lưu niệm cùng các đại biểu.

Định hướng sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân

Các chủ trương, chính sách lớn của Đảng về cải cách tư pháp, về đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án đặt ra nhiều yêu cầu, nhiệm vụ mới cho Tòa án. Trong đó, Nghị quyết số 27-NQ/TW đã đề ra nhiệm vụ: “Đẩy mạnh cải cách tư pháp, bảo đảm tính độc lập của Tòa án theo thẩm quyền xét xử, Thẩm phán, Hội thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp luật".

Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sau 8 năm thi hành, hệ thống Tòa án đã được kiện toàn, phát triển cả về tổ chức và hoạt động. Đội ngũ Thẩm phán, cán bộ, công chức Tòa án được củng cố, tăng cường cả về số lượng và chất lượng. Chất lượng xét xử, giải quyết các vụ việc được bảo đảm, tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán ngày càng giảm, đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.

Công tác xây dựng pháp luật, tổng kết thực tiễn xét xử của các Tòa án, bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử được thực hiện một cách hiệu quả, tạo điều kiện cho Tòa án các cấp thực hiện tốt hơn nhiệm vụ của mình. Cơ sở vật chất của các Tòa án đã có bước cải thiện đáng kể, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn các yêu cầu và nhiệm vụ chính trị đặt ra đối với công tác Tòa án.

Tuy nhiên, thực tiễn thi hành Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014 cho thấy còn tồn tại những hạn chế, bất cập. Cụ thể, nhận thức về vị trí, vai trò của Tòa án là “cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp” chưa thực sự phù hợp, thống nhất, dẫn tới việc xác định chưa đầy đủ các nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án.

Bên cạnh đó, chức năng, nhiệm vụ, thành phần của Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia chưa thực sự phù hợp, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động; chưa có cơ chế hiệu quả bảo vệ cho các Thẩm phán. Cơ chế phân bổ, phê duyệt ngân sách cho Tòa án còn bất cập.

Những vướng mắc, bất cập trong tổ chức và hoạt động của Tòa án nêu trên đã ảnh hưởng đến việc xây dựng Tòa án chuyên nghiệp, hiện đại; cần phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung theo chủ trương cải cách tư pháp, bảo đảm tính độc lập của Tòa án, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới, bắt kịp các nền tư pháp tiến bộ trên thế giới.

Xuất phát từ thực tiễn trên và để thể chế hóa các chủ trương, chính sách lớn của Đảng về cải cách tư pháp, về đổi mới tổ chức và hoạt động của Tòa án, Tòa án nhân dân tối cao đã đưa ra 6 định hướng trong đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Các định hướng gồm: Hoàn thiện các quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Tòa án; hoàn thiện quy định về tổ chức bộ máy của Tòa án nhân dân; sửa đổi, bổ sung về tên gọi, chức năng, nhiệm vụ, thành phần của Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia; hoàn thiện quy định về các chức danh tư pháp trong Tòa án nhân dân; bảo đảm nguồn lực để xây dựng Tòa án hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới và hoàn thiện cơ chế nhân dân tham gia xét xử tại Tòa án.

Dự án luật được xây dựng nhằm thể chế hóa đầy đủ, đúng đắn, toàn diện quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp trong tình hình mới; đồng thời khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn.

Yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, trách nhiệm ngày càng lớn

Phát biểu tại phiên họp để nghe Tòa án nhân dân tối cao báo cáo về một số nội dung lớn trong dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đặt ra mục tiêu “hoàn thành cơ bản việc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân” mà trọng tâm là “đẩy mạnh cải cách tư pháp, bảo đảm tính độc lập của Tòa án theo thẩm quyền xét xử, Thẩm phán, Hội thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp luật” và đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp quan trọng liên quan đến tổ chức của Tòa án nhân dân, một trong những nội dung trụ cột của hoàn thiện Nhà nước pháp quyền là cải cách tư pháp. Nội dung trọng yếu của cải cách tư pháp tập trung vào các nhiệm vụ để đổi mới tổ chức, hoạt động của hệ thống Tòa án các cấp.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, hiện nay, hệ thống Tòa án đang đứng trước những thách thức lớn như: yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, trách nhiệm ngày càng lớn; số lượng vụ việc phải giải quyết ngày càng tăng, với tính chất ngày càng đa dạng, phức tạp; nhiệm vụ thực hiện các cam kết quốc tế, giải quyết vụ việc có yếu tố nước ngoài phát sinh nhiều vấn đề mới;…

Việc tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Tòa án nhân dân là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng đã đề ra. Đồng thời việc sửa đổi về tổ chức và nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án là những vấn đề rất hệ trọng liên quan đến tổ chức bộ máy Nhà nước, mối quan hệ với các cơ quan tư pháp, liên quan đến quyền con người, quyền công dân.

Theo Chủ tịch Quốc hội, các nội dung đề xuất sửa đổi về tổ chức và hoạt động của hệ thống Tòa án nhân dân phải là những vấn đề thực tiễn đòi hỏi cấp bách, đã chín muồi, có sự thống nhất, đồng thuận cao thì mới đưa vào quy định trong dự thảo Luật.

Đây là đạo luật quan trọng, trực tiếp liên quan đến địa vị pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, chế độ, chính sách của các Tòa án; có ý nghĩa quyết định đến việc bảo đảm thực hiện tốt quyền tư pháp mà Quốc hội đã giao cho Tòa án nhân dân.

Theo Chương trình xây dựng luật của Quốc hội thì Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến đối với dự thảo Luật trong phiên họp tháng 9/2023; Quốc hội cho ý kiến đối với dự thảo Luật tại kỳ họp thứ 6 (tháng 10/2023) và thông qua vào kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024).

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Sửa đổi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân: Đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO