"Vụ án gà lôi” ở Hưng Yên: Chánh án tỉnh kiến nghị Viện KSND tỉnh kháng nghị bản án sơ thẩm

Trong những ngày gần đây, trên các báo, mạng xã hội lan truyền nhiều thông tin trái chiều về phiên tòa xét xử vụ án hình sự sơ thẩm “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” do TAND khu vực 5 - Hưng Yên xét xử đối với bị cáo Thái Khắc Thành.

Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng VKSND tỉnh và Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, ngày 12/8/2025, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng đã có văn bản kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” nói trên.

Kiến nghị của Chánh án Đỗ Mạnh Tăng nêu rõ: TAND tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của TAND khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật, để TAND tỉnh xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.

Theo nội dung vụ án, từ năm 2022, Thái Khắc Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội, biết gà lôi trắng là động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm cần bảo tồn không được nuôi, nhốt, mua bán. Tuy nhiên, Thành vẫn nảy sinh ý định mua gà lôi về để nhân giống bán lấy tiền chi tiêu.

Năm 2024, Thành mua trên mạng xã hội 01 cá thể gà lôi trống của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4.500.000 đồng.

Sau đó, qua mạng xã hội, Thành liên hệ trao đổi với người không quen biết ở huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An để đổi 01 con chích chòe lửa của Thành lấy 02 cá thể gà lôi mái để cùng nuôi nhốt tại nhà mình mà không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền.

Quá trình nuôi, các cá thể gà lôi mái đẻ được 13 trứng và ấp nở được 10 con gà lôi con, còn 03 trứng bị hỏng. Ngày 26/3/2025, Thành đã bán 10 cá thể gà lôi con cho một người không biết tên, địa chỉ để lấy số tiền 6.000.000 đồng.

Trong quá trình giao gà ở khu vực thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị tổ công tác của Công an tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên) phát hiện thu giữ.

Cơ quan Công an còn khám xét khẩn cấp thu giữ tại nơi ở của Thành 03 cá thể gà (01 con màu trắng, 02 con màu nâu).

Kết quả giám định ngày 02 và 03/4/2025 của Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam - Viện hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam kết luận: 10 cá thể động vật sống (con non) và 03 cá thể động vật sống (02 con cái và 01 con đực; trưởng thành) là loài gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae).

Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I - nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Bản Cáo trạng số 68/CT-VKSVT ngày 30/6/2025 của VKSND huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là VKSND khu vực 5 - Hưng Yên) truy tố bị cáo Thái Khắc Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Tại phiên tòa, đại diện VKSND Khu vực 5 đề nghị HĐXX tuyên bị cáo phạm tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm".

Đề nghị áp dụng điểm b khoản 2 và khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 50; Điều 38, Điều 35 BLHS, xử phạt bị cáo Thái Khắc Thành từ 5 năm 6 tháng tù đến 6 năm tù, phạt bổ sung bị cáo từ 50 triệu đồng đến 60 triệu đồng để nộp ngân sách Nhà nước và đề nghị xử lý vật chứng.

Sau thời gian xét xử, HĐXX sơ thẩm TAND khu vực 5 - Hưng Yên đã quyết định: Căn cứ vào điểm b khoản 2, khoản 4 Điều 244; điểm s khoản 1 và khoản 2 Điều 51; Điều 50; Điều 38, khoản 3 Điều 35 BLHS; điểm a, b khoản 2 Điều 106; Điều 135; Điều 136; Điều 331; Điều 333 BLTTHS; Điều 23 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30/12/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý án phí, lệ phí Tòa án.

Về tội danh: Tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm".

Theo đó, HĐXX đã quyết định tuyên phạt bị cáo Thái Khắc Thành mức án 6 năm tù. Thời hạn tù tính từ ngày 04/4/2025. Phạt bổ sung bị cáo 30 triệu đồng để nộp ngân sách Nhà nước. Ngoài ra, còn xử lý về vật chứng, án phí và quyền kháng cáo.

Trước những quyết định trên, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên đã kịp thời kiến nghị kháng nghị và ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành.

Ngay khi nhận được nhiều thông tin phản ánh khác nhau trên mạng xã hội, Chánh án TAND tỉnh đã phối hợp với Viện trưởng VKSND tỉnh và lãnh đạo Công an tỉnh Hưng Yên để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án; yêu cầu Chánh án TAND khu vực 5, Viện trưởng VKSND khu vực 5 và Thẩm phán - Chủ tọa phiên tòa, Kiểm sát viên - kiểm sát xét xử và thực hành quyền công tố tại phiên tòa báo cáo giải trình.

Qua nghiên cứu toàn bộ hồ sơ vụ án, bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của TAND khu vực 5 - Hưng Yên và các quy định của pháp luật, thấy rằng cấp sơ thẩm chưa áp dụng Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025).

Theo đó, tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT, gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố).

Bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của Thái Khắc Thành là “Gà lôi trắng là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I- nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính Phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính Phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thái Khắc Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự là không đúng với sự thay đổi của chính sách, pháp luật.

Hành vi nêu trên của Thái Khắc Thành có dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” quy định tại Điều 234 Bộ luật Hình sự, tuy nhiên cần phải điều tra lại xác định giá trị các cá thể gà lôi thu giữ của Thái Khắc Thành để làm căn cứ giải quyết vụ án theo quy định của pháp luật.

Do Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên không có thẩm quyền kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm theo trình tự phúc thẩm, vì vậy TAND tỉnh Hưng Yên đã có văn bản kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị theo thẩm quyền đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 08/8/2025 của TAND khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật.

Ngày 13/8/2025, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án trên theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại.

Cùng ngày, TAND tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ tạm giam sang "cấm đi khỏi nơi cư trú", chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.