Năm 2022: Chất lượng xét xử và nhiều chỉ tiêu công tác đạt và vượt yêu cầu Quốc hội giao

Ngày 8/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC đã trình bày báo cáo trước Quốc hội.

Báo cáo công tác của các Tòa án tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, đồng chí Nguyễn Hòa Bình cho biết, trong năm 2022, các Tòa án đã đạt được một số kết quả nổi bật như: Số lượng, chất lượng, hiệu quả giải quyết, xét xử các loại vụ việc tiếp tục nâng lên, đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu Quốc hội đề ra; tiếp tục thi hành hiệu quả Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; Công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đạt và vượt yêu cầu Nghị quyết Quốc hội; Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến được tổ chức thi hành khẩn trương và đã phát huy hiệu quả tích cực trong thực tiễn.

Các Tòa án đã tích cực tham gia xây dựng thể chế, tăng cường công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật; Các Đề án cải cách tư pháp được nghiên cứu, xây dựng đạt chất lượng cao; Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ; Sắp xếp, tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tăng cường thanh tra, kiểm tra đề cao kỷ cương, kỷ luật công vụ.

Cụ thể, trong năm 2022, các Tòa án đã giải quyết 88,9% số các vụ việc đã thụ lý, cao hơn năm trước 7,7%. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,9%, đáp ứng yêu cầu mà Nghị quyết Quốc hội đề ra (không quá 1,5%).

Về các vụ án hình sự, các Tòa án giải quyết 97,71% số vụ đã thụ lý, vượt 9,71% so với chỉ tiêu Nghị quyết Quốc hội. Việc xét xử bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Chất lượng tranh tụng được bảo đảm.

Theo báo cáo, trong 1 năm qua, các Tòa án đã thụ lý gần 12.000 vụ án hành chính và đã xét xử được gần 9.000 vụ. Các vụ án chủ yếu liên quan đến khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.

Báo cáo của Chánh án TANDTC thể hiện UBND, Chủ tịch UBND đã có sự quan tâm đối với việc giải quyết các vụ án hành chính. Ở một số địa phương, UBND, Chủ tịch UBND đã tích cực tham gia hoặc cử đại diện tham gia đầy đủ các phiên đối thoại, xét xử.

Tuy nhiên, tình trạng UBND, Chủ tịch UBND hoặc người đại diện không tham gia đối thoại, không tham gia phiên tòa, chậm cung cấp chứng cứ, tài liệu trong thời hạn luật quy định theo yêu cầu của tòa án còn rất phổ biến. Điều này gây khó khăn cho tòa án trong giải quyết vụ án và gây bức xúc trong đương sự.

Trong đó, một số UBND trả lời không còn lưu giữ, lưu giữ không đầy đủ hoặc đã bị thất lạc tài liệu. Một số vụ án UBND không cung cấp tài liệu, chứng cứ và cũng không trả lời lý do không cung cấp khiến tòa phát nhiều lần gửi văn bản hoặc liên hệ để đôn đốc việc giao nộp, cung cấp chứng cứ,… điều này dẫn tới kéo dài thời gian giải quyết vụ án.

Theo báo cáo của Chánh án TANDTC, các Tòa án đã có nhiều cố gắng trong việc tăng cường đối thoại và đã đối thoại thành công 429/6.049 vụ án hành chính đã được giải quyết theo Luật Tố tụng Hành chính. Trong năm qua, Tòa án đã ban hành 176 quyết định buộc thi hành án, quyết định có hiệu lực pháp luật của tòa án, tăng 69 quyết định so với năm trước.

Bên cạnh các kết quả nêu trên, báo cáo trước Quốc hội, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cũng cho biết, hoạt động của các Tòa án còn tồn tại một số hạn chế, thiếu sót như: tỷ lệ bản án, quyết định hành chính bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan vẫn còn cao; vẫn còn một số ít vụ việc dân sự quá hạn giải quyết do nguyên nhân chủ quan; một số cán bộ không chịu rèn luyện đã vi phạm pháp luật và kỷ luật công tác.

Theo Chánh án TANDTC, để khắc phục những hạn chế, thiếu sót và nâng cao hiệu quả hoạt động, TANDTC xác định cần thực hiện các giải pháp gồm: tiếp tục đổi mới phương thức quản lý, chỉ đạo, điều hành; tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh chính trị cho cán bộ, công chức; kiện toàn đội ngũ công chức của các Tòa án; xây dựng, hoàn thiện thể chế; quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ để nâng cao năng lực chuyên môn; tăng cường thanh tra, kiểm tra; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức có liên quan trong quá trình thực hiện các mặt công tác của Tòa án.

Về nhiệm vụ công tác Toà án trong thời gian tới, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cho rằng, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ việc, phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao.

Xây dựng chương trình hành động và tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 6 về “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới” nhất là nội dung về cải cách tư pháp. Tăng cường xây dựng thể chế và bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật trong hoạt động xét xử. Làm tốt công tác tổng kết thực tiễn, phát triển án lệ và giải đáp các vướng mắc về nghiệp vụ.

Thẩm tra Báo cáo của Chánh án TANDTC về công tác của ngành Tòa án, Uỷ ban Tư pháp nhận thấy, năm 2022, Tòa án đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nên chất lượng xét xử và nhiều chỉ tiêu công tác đạt và vượt yêu cầu Quốc hội giao. Về cơ bản, các vụ án được đưa ra xét xử đúng thời hạn luật định. Mặc dù số lượng án thụ lý tăng, song số vụ án đã xét xử đạt cao (97,71%) và vượt 9,71% chỉ tiêu Quốc hội giao. Hình phạt được áp dụng cơ bản bảo đảm nghiêm minh; việc quyết định về án treo, cải tạo không giam giữ cơ bản chặt chẽ.

Bên cạnh đó, công tác giải quyết các vụ việc dân sự đạt kết quả đáng ghi nhận. Mặc dù, số lượng thụ lý tăng nhiều (tăng 33.103 vụ, việc), song tiến độ giải quyết, nhất là án kinh doanh - thương mại được đẩy nhanh. Tỷ lệ giải quyết các vụ, việc dân sự đạt cao (đạt 87,07%) và vượt 9,07% chỉ tiêu Quốc hội giao.

Theo Ủy ban Tư pháp, các Tòa án đã có nhiều nỗ lực trong công tác giải quyết án hành chính. Tỷ lệ giải quyết án tăng nhiều so với năm trước, đạt 72,6% và vượt 12,6% chỉ tiêu Quốc hội giao. Tuy nhiên, tỷ lệ án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội (bị hủy 2,71%, bị sửa 2,5%).
Ngoài ra, sau nhiều năm không đạt chỉ tiêu của Quốc hội, năm nay tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đạt cao (đạt 62,4%) và vượt 2,4% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Quốc hội Đặng Bích Ngọc đánh giá cao việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 33 về tổ chức phiên tòa trực tuyến. Điều này thể hiện quyết tâm của Quốc hội, Chính phủ trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng công tác xét xử trong bối cảnh dịch bệnh. Ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết, TANDTC cũng đã khẩn trương, chủ động chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan ban hành các văn bản và tổ chức hướng dẫn triển khai thực hiện việc xét xử trực tuyến.

Mặc dù trong bối cảnh khó khăn chưa bố trí kinh phí đầu tư trang thiết bị phục vụ cho phiên tòa trực tuyến, nhưng theo báo cáo đến hết ngày 30/09/2022 toàn hệ thống Tòa án đã tổ chức xét xử trực tuyến được rất nhiều vụ án với con số rất ấn tượng, qua đó cho thấy sự quyết tâm của các cơ quan tiến hành tố tụng mà nòng cốt là các Tòa án; khắc phục khó khăn trước mắt để đưa Nghị quyết của Quốc hội thực thi trên thực tiễn, góp phần đảm bảo tư pháp không chậm trễ, xét xử nhanh chóng, kịp thời, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, tạo cơ chế thuận lợi để bị can, bị cáo, đương sự, tổ chức và cá nhân tham gia phiên tòa, giảm thiểu thời gian cho người dân, cơ quan, tổ chức khi tham gia phiên tòa, đặc biệt tiết kiệm chi phí cho xã hội và người dân trực tiếp theo dõi một số phiên tòa.