Định hướng điều hành thị trường vàng năm 2024

Thị trường vàng nhiều biến động

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, từ đầu tháng 12/2023 đến nay, giá vàng quốc tế tăng mạnh trên mức 2.000 USD/oz. Riêng ngày 26/12/2023, giá vàng quốc tế giao dịch quanh mức 2.063 USD/oz, tăng 232 USD/oz (tương đương tăng 12,7%) so với đầu năm.

Trước đà tăng của giá vàng quốc tế, giá vàng miếng SJC trong nước diễn biến tăng theo. Những ngày gần cuối năm 2023, giá vàng miếng SJC biến động mạnh, có thời điểm lên đến 80 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, sau đó đã giảm nhanh trở lại, xuống mức 77,4-79,23 triệu đồng/lượng. Tại thời điểm này, giá vàng quốc tế tăng 19 USD/oz, giá mua bán vàng SJC trong nước quanh mức 78,2/79,87 triệu đồng/lượng.

Sự biến động mạnh của giá vàng quốc tế và trong nước những ngày gần đây khiến khối lượng giao dịch cả chiều mua, lẫn chiều bán vàng đều tăng nhẹ, tuy nhiên, thị trường vàng miếng SJC nhìn chung không biến động bất thường, không có hiện tượng người dân đổ xô đi mua vàng khi giá vàng tăng cao như giai đoạn trước đây. Nguyên nhân khiến giá vàng miếng SJC trong nước tăng mạnh trong những ngày vừa qua chủ yếu do yếu tố tâm lý trước đà tăng liên tục của giá vàng quốc tế. Do vậy, trong những ngày giá vàng quốc tế biến động tăng mạnh, giá vàng miếng SJC trong nước thường tăng với tốc độ nhanh hơn.

Trước diễn biến phức tạp, khó lường của thị trường vàng quốc tế và trong nước, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện 1426/CĐ-TTg ngày 27/12/2023 về các giải pháp quản lý thị trường vàng, yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước để khẩn trương thực hiện ngay các giải pháp theo quy định để bình ổn thị trường vàng; chủ động xây dựng các kịch bản, phương án ứng phó với biến động của giá vàng thế giới và trong nước; không để tình trạng chênh lệch giữa giá vàng miếng trong nước và vàng quốc tế ở mức cao như thời gian qua...

Sau chỉ đạo nóng của Thủ tướng, chiều cùng ngày, Ngân hàng Nhà nước đã phát đi thông cáo cho biết tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường và chuẩn bị sẵn sàng phương án can thiệp thị trường vàng, giá vàng trên thị trường giảm mạnh, giảm 5,5 triệu đồng/lượng so với trước đó.

Cần sớm sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP

Trước những diễn biến khó lường của thị trường vàng năm 2023, các chuyên gia cho rằng, từ năm 2012, khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP được ban hành, bên cạnh nhiều lợi ích mà chính sách này mang lại, cũng có những bất cập trên thực tế cần sớm được sửa đổi để người dân, doanh nghiệp, thị trường và nền kinh tế cùng hưởng lợi, góp phần kích thích ngành sản xuất - kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ phát triển và đảm bảo nhu cầu nắm giữ vàng như một tài sản an toàn.

Tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia cho rằng, trong giai đoạn 2011-2012, nền kinh tế vĩ mô rối loạn, tình trạng vàng hóa nền kinh tế diễn ra khá đáng ngại. Trong bối cảnh đó, việc độc quyền vàng như Nghị định 24 là phù hợp. Nghị định này đã giúp hiện tượng vàng hóa nền kinh tế giảm mạnh. Tuy nhiên, hiện nay, tình hình kinh tế vĩ mô đã khác, việc độc quyền của NHNN là không cần thiết.

Một số ý kiến khác cũng đồng tình và cho rằng, Nghị định 24/2012/NĐ-CP ban hành hơn 10 năm trước đã phát huy nhiều tác dụng tốt, song cũng trở nên tương đối lỗi thời, cần chỉnh sửa cho phù hợp. Theo đó, NHNN cần giảm bớt kiểm soát vàng nữ trang. Riêng với vàng miếng SJC, nhiều đơn vị kinh doanh vàng kiến nghị, cần bỏ độc quyền vàng miếng SJC, mà cho phép nhiều đơn vị tham gia sản xuất vàng miếng để thị trường trở lại bình thường.

Theo đại diện Hiệp hội Vàng Việt Nam, hiện nay, chênh lệch giữa vàng SJC và vàng các thương hiệu khác lên tới hơn 10 triệu đồng/lượng dù cùng chất lượng, trọng lượng là điều không hợp lý. Mặt khác, chênh lệch giá vàng được đẩy lên quá cao so với giá thế giới, đồng thời chênh lệch mua vào - bán ra cũng được doãng rộng tới 3 triệu đồng/lượng tùy thời điểm đẩy rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư. Chính vì khoảng cách này mà ngay cả khi giá vàng tăng, việc lướt sóng ngắn hạn với nhà đầu tư là rất nguy hiểm.

Trao đổi với báo chí, ông Đào Xuân Tuấn, Vụ trưởng Vụ Quản lý ngoại hối NHNN cũng khẳng định, đây là thời điểm phù hợp để đánh giá lại mục tiêu và chính sách quản lý thị trường vàng.

Theo ông Tuấn, Nghị định 24/2012/NĐ-CP được ban hành năm 2012 giúp ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ điều hành tỷ giá và chính sách tiền tệ. Thực tế cho thấy, hơn chục năm qua, dù giá vàng tăng giảm thất thưởng song tỷ giá vẫn ổn định, mọi hoạt động của ngành ngân hàng cũng không còn bị ảnh hưởng bởi thị trường vàng. Đây là cơ sở chứng minh mục tiêu Nghị định 24 cơ bản hoàn thành. Đến nay, cần xem xét tình hình mới để có những điều chỉnh phù hợp.

Trước các ý kiến đề nghị xem xét trả lại vàng cho thị trường, ông Tuấn cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã tham khảo ý kiến các chuyên gia, hiệp hội, bộ ngành và đã được Chính phủ giao ngay trong tháng 01/2024 có báo cáo tổng kết đánh giá chính sách quản lý thị trường vàng và trình Chính phủ định hướng, phê duyệt chủ trương thay đổi chính sách phù hợp tình hình mới.

Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Phạm Thanh Hà cũng cho biết, trong tháng 01/2024, cơ quan này sẽ trình báo cáo tổng kết Nghị định 24/2012/NĐ-CP, trong đó có đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định quản lý thị trường vàng để phù hợp với bối cảnh mới của thị trường.