Cần làm rõ một số vấn đề pháp lý trong việc thu hồi đất của 143 hộ dân thị trấn Cổ Lễ

Báo Công lý đã đăng tải bài viết phản ánh việc của ông Lê Văn Đương (trú tại tổ dân phố Song Khê, thị trấn Cổ Lễ, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định) cho rằng, quá trình thu hồi đất để thực hiện dự án cụm công nghiệp (CCN) tập trung và dự án đất để mở rộng Quốc lộ 21B, 143 hộ dân bị thu hồi đất chưa được đảm bảo được quyền và lợi ích chính đáng.

Về việc này, trao đổi với PV, luật sư Phan Công Tiến - Trưởng văn phòng Luật sư Equity Law cho biết, trong trường hợp thu hồi đất của 143 hộ dân ở thị trấn Cổ Lễ, các hộ dân đủ điều kiện được bồi thường về đất.

Luật sư Tiến phân tích, tại điều 27 Luất Đất đai năm 1997 quy định: “Trong trường hợp thật cần thiết, Nhà nước thu hồi đất đang sử dụng của người dân để dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng thì người bị thu hồi đất được đền bù thiệt hại”. Đối chiếu theo quy định này, 143 hộ dân bị thu hồi đất sẽ được bồi thường thiệt hại.

Tại khoản 1 điều 9 Nghị định 22/1998/NĐ-CP quy định về đối tượng được đền bù thiệt hại như sau: “Khi thu hồi đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất là muối, đất có mặt nước nuôi trồng thủy sản thì người bị thu hồi đất được đền bù bằng đất theo diện tích và hạng đất của đất bị thu hồi. Nếu không có đất đền bù thì người bị thu hồi đất được đền bù theo giá đất quy định tại điều 8 của Nghị định này”. Đối chiếu trường hợp này, các hộ dân tại thị trấn Cổ Lễ có đủ điều kiện được đền bù thiệt hại về đất và được bồi thường bằng đất hoặc bằng tiền tương ứng theo quy định của pháp luật.

Trên thực tế, các hộ dân cho rằng, chính quyền chỉ vận động, thuyết phục người dân giao đất và mới chỉ chi trả tiền đền bù tương ứng với 11 năm sử dụng đất tạm thời (từ năm 2002-2013) và cam kết sẽ chia lại ruộng đất để giao đất sản xuất nông nghiệp cho các hộ dân khi hết hạn vào năm 2013. Tuy nhiên đến nay, việc đền bù đất đai đối với người dân chưa thỏa đáng và các hộ dân vẫn chưa nhận được đất chia lại theo cam kết của chính quyền thị trấn Cổ Lễ.

Đến thời điểm hiện tại, trong hồ sơ, tài liệu không có biên bản giao nhận hồ sơ tài liệu thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ. Các biên bản ghi nhận việc niêm yết công khai, kết thúc niêm yết công khai đối với các quyết định, văn bản thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ cho người dân cũng không có. Các biên bản ghi nhận việc họp dân, phổ biến, tuyên truyền cho các hộ dân về việc thu hồi đất vĩnh viễn hay chỉ tạm thu hồi trong khoảng thời gian còn lại rồi sau đó giao lại đất cho các hộ dân sau khi chia lại ruộng đất cũng không có. Các hộ dân ở đây đều khẳng định vào thời điểm lấy đất, các hộ dân không nhận được văn bản liên quan đến việc thu hồi đất để xây dựng cụm công nghiệp tập trung và dự trữ đất để mở rộng Quốc lộ 21B.

Luật sư Tiến cũng cho biết, các hộ dân ở thị trấn Cổ Lễ có đủ điều kiện được đền bù thiệt hại về hoa màu trên đất đối với phần diện tích sử dụng thực tế trong khu vực thu hồi đất. Các hồ sơ, tài liệu hiện có không có biên bản kiểm kê, kiểm đếm đối với cây cối, hoa màu trên đất cũng như hiện trạng đất tại thời điểm thu hồi. Thời điểm chính quyền địa phương thu là thời điểm giữa vụ lúa.

Đồng thời, theo quy định tại điều 4 Nghị định số 22/1998/NĐ-CP của Chính phủ quy định về trả chi phí chuyển đổi nghề nghiệp cho người có đất bị thu hồi mà phải chuyển đổi nghề nghiệp. Bởi lẽ, các hộ dân chỉ canh tác nông nghiệp, khi bị lấy đất thì người dân không còn tư liệu sản xuất thì bắt buộc phải chuyển đổi nghề nghiệp, tìm kiếm việc làm mới. Tiếp đó, căn cứ quy định của pháp luật thì các hộ dân này đủ điều kiện được nhận hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất cũng như các khoản hỗ trợ khác.