Hội nghị triển khai công tác Tòa án năm 2022 thành công tốt đẹp

Hội nghị đã vinh dự được đón các đồng chí đại diện lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành, đoàn thể ở Trung ương, các đồng chí nguyên lãnh đạo, Thẩm phán TANDTC; nguyên lãnh đạo TAND cấp cao, cấp tỉnh nghỉ hưu trong năm 2020, 2021. Đây là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với cán bộ, công chức và người lao động Tòa án các cấp.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã nghe các nội dung phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Quán triệt và thực hiện một số nội dung lớn khác như: Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; triển khai và đưa vào sử dụng một số ứng dụng công nghệ thông tin theo tinh thần Nghị quyết của Quốc hội; triển khai thực hiện việc Tổ chức phiên tòa trực tuyến. Nghe báo cáo tổng kết công tác năm 2021 và phương hướng nhiệm vụ 2022; Quán triệt nghị quyết của Ban cán sự Đảng, TANDTC về lãnh đạo chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ của công tác Tòa án năm 2022; về cải cách tư pháp tại TAND đến năm 2030 định hướng 2045 và triển khai, tổ chức phiên toàn trực tuyến…

Hội nghị cũng đã tôn vinh những Thẩm phán xuất sắc tiêu biểu trong năm công tác vừa qua; kiện toàn bộ máy, công tác cán bộ. Đặc biệt, hội nghị đã dành thời gian thảo luận về công tác chuyên môn, nghiệp vụ, triển khai công tác cán bộ; phương hướng nhiệm vụ công tác 2022 và nhiều nội dung quan trọng khác.

Phát biểu kết luận tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC đã chia sẻ về những thành tựu lớn của các Tòa án trong năm 2021.

Mặc dù dịch bệnh Covd-19 diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến quá trình xét xử của các Tòa án nhưng  Tòa án vẫn đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ, đạt và vượt mức các chỉ tiêu, yêu cầu quan trọng Quốc hội giao.

Trong đó, đã tổ chức xét xử thành công các vụ án tham nhũng lớn, tham gia tích cực, có hiệu quả vào cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng được Đảng, Nhà nước và nhân dân đánh giá cao; tích cực tham gia hoàn thiện thể chế, có nhiều đổi mới, sáng tạo trong công tác xây dựng và đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật.

Đồng thời, làm tốt công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống Tòa án các cấp, tổ chức bộ máy tiếp tục được hoàn thiện tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ từng bước trưởng thành, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; hoàn thành một số mặt công tác quan trọng với chất lượng cao…

Thay mặt Ban cán sự Đảng và lãnh đạo TANDTC, Chánh án Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh một số phương hướng nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2022, trong đó đặc biệt lưu ý về 4 nội dung đã thông qua tại hội nghị: “Một số vấn đề về đánh giá tình hình công tác 2021, nhiệm vụ 2022; Những lưu ý về nhiệm vụ 2022; Những vấn đề về CCTP trong Tòa án đang nghiên cứu và sẽ báo cáo BCH Trung ương vào tháng 10/2022”.

Về công tác năm 2021, trong báo cáo tóm tắt và video nêu bật 10 sự kiện quan trọng mà ngành Tòa án đã thực hiện trong năm qua. Toàn ngành tòa án đã hoàn thành, đạt và vượt nhiều chỉ tiêu yêu cầu mà Quốc hội đã đề ra, chất lượng ngày càng cao. Nhiều đơn vị có nhiều cố gắng nỗ lực trong công tác chuyên môn, tham gia xét xử nhiều vụ án về tham nhũng mà BCĐ Trung ương về PCTN đã chỉ đạo được dư luận đánh giá cao.

Về triển khai thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, đây là thiết chế mới, tác dụng giải quyết những tranh chấp trong xã hội, đảm bảo cuộc sống người dân không tiếp tục bị rạn nứt sau mỗi vụ án; tiết kiệm chi phí cho nhà nước. Hơn 10.000 vụ hòa giải thành, tiết kiệm chi phí cho hơn 10.000 phiên tòa mà lẽ ra phải mở nếu không hòa giải được.

Liên quan đến việc ứng dụng công nghệ thông trong hệ thống Tòa án nhân dân, những năm qua Tòa án đã ứng dụng công nghệ thông tin một cách hiệu quả và trở thành điểm nhấn, như việc công khai bản án trên cổng thông tin điện tử, đến nay đã công khai trên 800 ngàn bản án; Đưa vào hệ thống quản lý nhân lực, công tác thông kê…

Ngày 8/01/2022, trước ngày diễn ra Hội nghị, TANDTC đã đưa vào hoạt động 4 ứng dụng công nghệ thông tin trước sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và đoàn công tác. 4 ứng dụng gồm: Trợ lý ảo; Trung tâm giám sát điều hành TANDTC; Nền tảng xét xử trực tuyến và Trung tâm tư liệu và Thư viện, trong đó có Thư viện điện tử kết nối với Thư viện Đại học luật, Thư viện Quốc gia, Thư viện Quốc hội…tạo ra kho tri thức khổng lồ cho các Thư ký, Thẩm phán có thể nghiên tự nghiên cứu, tự học để nối dài kiến thức của mình.

Tiếp đến là việc đầu tư cơ sở vật chất, cải thiện một bước về cơ sở vật chất cho hệ thống Tòa án. Cho đến nay những trụ sở phải đi thuê đã xây dựng xong; trang bị phương tiện đi lại làm việc cho các cơ quan Tòa án theo đề án đã phê duyệt. Theo kế hoạch, trong năm nay và đến cuối nhiệm kỳ quyết tâm của Ban cán sự đảng là hoàn thành xây dựng trụ sở Tòa cấp tỉnh và hoàn thiện trụ sở cho cấp huyện. Với quyết tâm như vậy, nhiệm kỳ này sẽ cải thiện đáng kể nơi làm việc cho cán bộ Tòa án.

Trong năm qua mặc dù dịch bệnh nhưng các hoạt động đối ngoại được tăng cường, khẳng định vị thế của Tòa án trong các thiết chế song phương và đa phương. Hội nghị Chánh án các nước ASEAN TANDTC đã hoàn thành với vai trò là nước chủ nhà năm 2021, chuyển giao nhiệm vụ cho Indonexia 2022. Duy trì trao đổi với các Tòa án trên các nền tảng trực tuyến như Nga, Trung Quốc; tranh thủ triển khai các nguồn lực hỗ trợ của các tổ chức quốc tế trong phát triển án lệ và xây dựng hệ thống pháp luật.

Ban cán sự Đảng TANDTC đã có Nghị quyết với 10 nhiệm vụ trọng tâm. Trên cơ sở đó Chánh án TANDTC cũng đã có chỉ thị với 10 nhiệm vụ chủ yếu, đề nghị các Tòa án nghiên cứu kỹ và triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng nhấn mạnh thêm một số nội dung quan trọng gồm:

Thứ nhất, công tác hòa giải, năm 2021các Trung tâm đã hòa giải thành trên 10.400/28.000 vụ có đủ điều hiện hòa giải. Trong toàn hệ thống cần nhận thức lại ý nghĩa, vai trò của hòa giải và coi là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng như xét xử.

Dẫn ra kinh nghiệm hòa giải từ các nước trên thế giới, Chánh án nhấn mạnh, phải coi hòa giải là nhiệm vụ trọng tâm, nếu không sẽ không hoàn thành nhiệm vụ chuyên môn và thiếu trách nhiệm với dân, nhất là cấp huyện. Trong chỉ tiêu thi đua, một vụ hòa giải thành tương ứng với 1 vụ án xét xử. Năm 2022, đơn vị nào tỷ lệ hòa giải thấp cũng không có danh hiệu thi đua. Cá nhân, tập thể nào có thành tích trong hòa giải cũng được xét phần thưởng cao quý tương tự như xét xử. Chánh án cũng đề nghị Tòa án cấp tỉnh sơ kết công tác hòa giải để nghe các Hòa giải viên có ý kiến và rút kinh nghiệm.

Thứ hai, là, xét xử trực tuyến đã có hiệu lực từ năm 2022. Hiện nay chưa trang bị đủ các thiết bị cho công tác này. Sau hội nghị này, Chánh án yêu cầu Cục Kế hoạch Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng đề án trang bị các thiết bị phục vụ công tác này; có kế hoạch đầu tư phòng xét xử trực tuyến cho các Tòa án. Các địa phương phải sử dụng hiệu quả nguồn kinh phí chi đầu tư cho công tác xét xử.

Nói thêm về công tác xét xử trực tuyến, Chánh án cho biết, trong buổi làm việc với Tòa án mới đây, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã hoan nghênh và đánh giá cao TANDTC, vì chỉ trong thời gian rất ngắn, sau khi nghị quyết Quốc hội ban hành Tòa án đã xây dựng được nền tảng điện tử điều hành phiên tòa trực tuyến.

Chánh án yêu cầu, trong và sau quý I/2022, tất cả địa phương đều phải tổ chức phiên tòa trực tuyến và báo cáo TANDTC. Tất cả các tỉnh phải giao nhiệm vụ này cho Tòa chuyên trách, lựa chọn những vụ án đơn giản để tổ chức phiên tòa đầu tiên. Các Vụ chuyên môn của TANDTC cũng phải theo dõi về vấn đề này. Yêu cầu các Tòa cấp cao phải thường xuyên áp dụng các phiên tòa trực tuyến này. Cuối năm nay, các tòa có báo cáo thống kê về số lượng các phiên tòa xét xử trực tuyến.

Thứ 3, việc sử dụng phần mềm trợ lý ảo, đây được xem là bước tiến lớn, điểm sáng trong ứng dụng công nghệ thông tin của Tòa án.

Trong giai đoạn 1, Trợ lý ảo cung cấp 4 dịch vụ: Giới thiệu điều luật, hệ thống luật để các Thẩm phán áp dụng; Giới thiệu những án lệ liên quan đến vụ án để vận dụng xét xử; Những vấn đề trong giải đáp nghiệp vụ (gồm hai phần là giải đáp chính thống của HĐTP gồm 300 câu và giải đáp của các Thẩm phán có kinh nghệm để tham khảo); Đưa ra các vụ án có tỉnh huống pháp lý tương tự để tham khảo.

Trong 4 năm qua Tòa án đã công bố được trên 700 ngàn bản án, là nguồn dữ liệu quan trọng cho Trợ lý ảo tìm kiếm, chỉ dẫn áp dụng. Từ đó, Chánh án đề nghị các Tòa án tăng cường công bố bản án trên Cổng thông tin điện tử để phục vụ cho công tác này. Coi việc công khai bản án là thực hiện nhiệm vụ năm 2022.

Thứ tư, việc giám đốc thẩm, tái thẩm Chánh án lưu ý, “vi phạm tố tụng nghiêm trọng và làm thay đổi bản chất vụ án” mới là điều kiện kháng nghị giám đốc thẩm. Vì vậy các Tòa án cấp cao lưu ý về vấn đề này. Các Tòa án cấp trên cần nhận thực rõ chức năng của mình là: sửa sai những bản án có sai sót cấp dưới và bổn phận bảo vệ quyền xét xử của Tòa án/Thẩm phán. Hội đồng Thẩm phán TANDTC cũng đã có hướng dẫn cụ thể về vấn đề này. Từ đó, Chánh án đề nghị kháng nghị/xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm phải hết sức thận trọng.

Thứ 5, công tác cải cách tư pháp, đây được xem như là cơ hội để biến đổi ngành, cơ hội để phát triển thêm, xây dựng Tòa án thực sự trong sạch vững mạnh, hiện đại liêm chính, chỗ dựa của công lý, cơ hội để tăng uy tín niềm tin của nhân dân. Trong phiên thảo luận hôm qua đã có một số ý kiến đóng góp, đề nghị các đại biểu tiếp tục nghiên cứu các nội dung và tham gia ý kiến về cải cách tư pháp.

Về những nội dung cần triển khai sau hội nghị này, Chánh án nhấn mạnh: Các đơn vị tổ chức triển khai công tác năm 2022, lưu ý những nội dung đã được nêu trong hội nghị này; khẩn trương nghiên cứu, những kiến nghị, dự kiến về đổi mới của Tòa án sau đó tiến hành tham mưu, góp ý kiến cho dự kiến này. Lãnh đạo các Tòa án cần chỉ đạo quyết liệt các giải pháp đột phá, đặc biệt là lưu ý những vấn đề vừa nêu. Công tác quy hoạch cán bộ cũng là việc làm quan trọng và cần tập trung thực hiện; quy hoạch bài bản, hệ thống theo hướng dẫn của Bộ Chính trị.

Trước đó, tại Hội nghị Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình cùng các đồng chí Phó Chánh án TANDTC đã trao tặng "Huân chương lao động" ; “Cờ thi đua của Chính phủ” "Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ"; "Bằng khen của Chánh án TANDTC" cho các cá nhân, đơn vị có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua năm 2021.