Cao Bằng: Độc đáo những món ăn ngon từ rau rừng

Rau bò khai

Rau bò khai còn có rất nhiều tên gọi như dây dương, hồng trục, rau ngót leo, rau nghiến, dã hiến, khau hương, hạ hòa, long châu sói... Loại rau này không còn xa lạ với nhiều du khách yêu thích ẩm thực Cao Bằng cũng như các tỉnh miền núi phía Bắc bởi công dụng và hương vị lạ nhưng ngon của loại rau này. Đây là loại rau đặc trưng chỉ có ở khu vực miền núi phía Bắc, vừa là vị thuốc chữa các bệnh tiết niệu, vừa là loại rau rừng đặc sản thơm ngon.

Nhiều người khá tò mò về cái tên rau bò khai. Lý giải cho cái tên đặc biệt của loài rau này, người dân Cao Bằng cho biết, đây là tên gọi theo điểm đáng chú ý nhất của loài rau này chính là mùi hơi... khai.

Loại rau này có lá khá giống với rau ngót, nhưng ngọn lại tròn và mập như ngọn su su. Phần ngọn và lá non của rau bò khai thường được sử dụng để làm thực phẩm, chế biến các món rau trong bữa ăn hàng ngày như luộc, xào tỏi, xào thịt, nấu canh... Hương vị của rau bò khai rất đặc biệt. Nó không hề bị lẫn với các loại rau rừng khác, là sự hoà quyện của hương đất, hương rừng và sự tinh khiết của khí trời vùng núi cao.

Vì loại rau này có mùi hơi... khai nên khi chế biến món ăn, người ta sẽ phải vò qua lá rau cho bớt mùi khai. Hiện nay, rau bò khai không chỉ trở thành đặc sản được nhiều du khách tìm kiếm ăn thử khi ghé thăm các mảnh đất rừng núi này, mà món rau này còn được rất nhiều người ở nơi khác yêu thích, bởi vậy nên xuất hiện cả dịch vụ ship rau bò khai về bán.

Rau ngót rừng

Cây ngót rừng có hai loại thân leo (chế biến món ăn từ ngọn và lá non), loại thân gỗ (chế biến món ăn từ hoa). Hai loại rau này đều có thể dùng làm nguyên liệu nấu canh trong các bữa ăn. Canh ngọn rau ngót rừng (thân leo) thường được nhặt lá và rửa sạch (nếu rau ngót lá to vò qua lá). Nước nấu canh thêm chút thịt lợn băm, đợi nước sôi thả rau ngót vào, nêm vừa đủ gia vị là được. Khi rau chín bắc ra vẫn có màu xanh, tỏa mùi thơm, ăn có vị ngọt, bùi và mát.

Hoa ngót rừng (thân gỗ) có cách chế biến độc đáo và cầu kỳ hơn. Cây ngót rừng thuộc họ thân gỗ, mọc tự nhiên trên vùng núi đá. Cây cao hơn đầu người, cành lá xum xuê. Cuối mùa đông, cây ngót rụng hết lá già, đến tháng Hai năm sau bắt đầu ra những đọt lá non đầu tiên, đến tháng Ba, tháng Tư cho thu hoạch ngọn, lá và những chùm hoa ngót li ti màu xanh.

Đặc biệt, ngót rừng (lấy hoa) không phải cây nào cũng ăn được. Thông thường, những cây ngót rừng mọc dưới hoặc bên cạnh cây xoan không ăn được vì có mùi hôi. Hoa của cây ngót rừng thường dùng để nấu canh với đậu phụ. Ăn có vị ngọt thơm đặc trưng.

Rau tầm bóp

Tầm bóp là loại rau rất kén người ăn bởi rau có vị đắng, chính vị đắng trong rau tầm bóp tạo nên nét riêng của loại rau này. Rau tầm bóp có công dụng giải độc, thanh mát cơ thể. Theo y học cổ truyền, rau tầm bóp còn được dùng làm thuốc chữa trị một số bệnh như: rối loạn đường tiêu hóa, dạ dày, cảm sốt, tiêu đờm…

Rau tầm bóp xào với tỏi, thịt bò hoặc nhúng lẩu. Để có món tầm bóp xào thơm ngon, sau khi nhặt và rửa sạch, chần qua nước sôi 2 - 3 phút để bớt vị đắng, sau đó xào với tỏi hoặc thịt bò, nêm nếm gia vị vừa phải. Với hương vị hơi đắng xen lẫn vị ngọt, rau tầm bóp để lại ấn tượng rất riêng đối với thực khách thưởng thức.

Rau dớn rừng

Rau dớn là một loại thảo mộc dùng để chữa các bệnh phổ biến như: cảm, ho, viêm họng... Đây là loại rau có tính mát, lợi tiểu, chống táo bón, chất nhầy trong lá có tác dụng nhuận tràng và làm dịu đau lưng. Rau dớn ngon là những ngọn có thân hình bụ bẫm, phần trên cùng uốn cong như vòi con voi và chưa ra lá.

Rau dớn có nhựa nhờn nhưng thân giòn, vì vậy khi chế biến phải cho lửa đều và vừa đủ chín để giữ độ đậm đà, giòn tươi. Rau dớn luộc chấm với mắm là món ăn dân dã được nhiều người ưa thích. Ngoài ra, còn có thể chế biến món rau dớn trộn với thịt ba chỉ (ba rọi), rau dớn xào tỏi… Ngọn rau mơn mởn, mang hương vị chân chất của miền sơn cước hòa với vị ngọt mát, beo béo của thịt lợn và các loại gia vị sẽ làm cho người thưởng thức khó quên.

Đối với mỗi người dân ở Cao Bằng, các loại rau rừng là nguyên liệu để chế biến những món ăn quen thuộc hằng ngày và cũng là những nguyên liệu tinh túy từ núi rừng chiêu đãi du khách thập phương khi đến đây. Mỗi loại rau có hương vị, cách chế biến riêng nhưng đều là thực phẩm sạch, tốt cho sức khỏe. Nếu có dịp ghé thăm Cao Bằng, thực khách hãy thưởng thức các món ăn dân dã do núi rừng ban tặng.