Việc "thổi giá" cây chà là, bàng lá nhỏ diễn ra như thế nào?

Khép lại phần công bố cáo trạng của đại diện VKS, gần cuối giờ trưa (25/8), phiên tòa xét xử sơ thẩm cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung trong vụ nâng giá cây xanh đã bước vào phần xét hỏi.

Trong vụ án này, Công ty Công viên cây xanh Hà Nội được xác định là nguyên đơn dân sự trong vụ án. HĐXX triệu tập một số đơn vị và cá nhân liên quan đến vụ án đến phiên tòa để tham gia tố tụng, trong đó có ông Lê Văn Dục (cựu Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội) và ông Nguyễn Nguyên Trà (cựu Trưởng phòng Hạ tầng kỹ thuật đô thị, Sở Xây dựng Hà Nội).

Trả lời các câu hỏi của HĐXX, bị cáo Bùi Văn Mận (Giám đốc Công ty TNHH Sinh Thái Xanh - Công ty Sinh Thái Xanh) khai, bị cáo mới thành lập công ty được một thời gian thì tham gia dự án trồng cây xanh ở Hà Nội.

Về mối quan hệ với bị cáo Nguyễn Đức Chung, bị cáo Mận cho biết, bị cáo trồng cây cho nhà bố đẻ bị cáo Chung và trồng cây ở trường học. Do bị cáo làm với công ty xây dựng nên được công ty xây dựng gọi lên trồng cây. Lúc đầu, bị cáo trồng cây ở trường mầm non. Sau khi biết nhà bố đẻ bị cáo Chung ở gần trường mầm non nên bị cáo tặng bố đẻ bị cáo Chung mấy cây hoa.

Khi bị cáo Chung đang làm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, bị cáo được ký các hợp đồng trồng cây cho thành phố Hà Nội nên tặng cây trồng để cảm ơn bị cáo Chung.

Theo lời khai của bị cáo Mận, do được bị cáo Chung tạo điều kiện nên bị cáo đã chi 1,2 tỷ trồng cây tài trợ cho Trường mầm non Yển Khê (Phú Thọ) - cạnh nhà bố mẹ bị cáo Chung.

Ngoài mối quan hệ với bị cáo Chung, bị cáo Mận cho biết, bị cáo còn có quan hệ với Ban Duy tu của Sở xây dựng Hà Nội. Bị cáo Mận thừa nhận, có đặt báo giá cây và nâng giá cây. Nhưng thủ tục đặt hàng cây thì bị cáo Mận giao cho bị cáo Hoàng Thị Kim Loan (Phó Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh).

Đối chất tại tòa, bị cáo Loan cho rằng, lời khai của bị cáo Mận không đúng. "Sau khi Công ty Sinh Thái Xanh được thành lập, công ty bắt đầu được thi công và làm hồ sơ thanh quyết toán. Do không biết các vấn đề về hồ sơ thủ tục thanh toán nên đã thuê công ty dịch vụ làm hồ sơ. Vì nhân lực không đủ, bị cáo lại trực tiếp bỏ tiền nên chỉ quản lý ở hiện trường để tránh thất thoát tiền", bị cáo Loan khai.

Bị cáo Loan cho rằng, bị cáo không biết gì về cây xanh, mọi việc về chuyên môn và quan hệ của bị cáo Mận, hoàn toàn do bị cáo Mận thực hiện.

Theo lời khai của bị cáo Loan, việc nâng khống giá cây xanh theo thủ tục phải đưa giá vào và trình tự do Ban Duy tu của Sở Xây dựng Hà Nội hướng dẫn nhân viên của công ty thực hiện.

Bị cáo Loan cho biết, căn cứ cáo trạng thì số tiền gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 17 tỷ đồng, chi phí được ghi trong sổ sách của công ty. Tuy nhiên, bị cáo không hề biết đây là hợp đồng dịch vụ công ích. Bị cáo tham gia chỉ với mục đích làm sao có lợi nhuận cho công ty, trả giá thấp nhất có thể để công ty có lãi. Còn việc công ty báo giá đưa lên Ban Duy tu của Sở Xây dựng Hà Nội để hưởng chênh lệch là có.

Cáo trạng xác định, trong số cây trồng ở Hà Nội, có nhiều cây chà là và bàng Đài Loan được nhập lậu từ Trung Quốc. Bị cáo Hoàng Đình Văn (Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Hoàng Anh Phát) khi được đặt vấn đề đã nhập lậu hơn 4.000 cây chà là và gần 2.000 cây bàng Đài Loan từ Trung Quốc theo đường sông Ka Long, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh rồi chuyển tới Hà Nội.

Để che giấu hành vi phạm tội, bị cáo Văn chỉ đạo kế toán xóa hết dữ liệu trong máy tính nên cơ quan điều tra không thể trích xuất đầy đủ. Qua việc buôn lậu, bị cáo Văn đã thu lời bất chính 1,6 tỷ đồng. Đến nay, gia đình bị cáo đã nộp hết số tiền này để khắc phục hậu quả.

Khai tại tòa, bị cáo Đỗ Khắc Tú Anh (cựu Phó trưởng Phòng Tài chính - Kế toán, Ban Duy tu của Sở Xây dựng Hà Nội) trình bày, nhiệm vụ của bị cáo là chủ trì, phối hợp với các phòng chức năng và các đơn vị liên quan để thẩm định giá.

Cuối năm 2016, bị cáo được Phó Giám đốc Trần Anh Tuấn gọi sang họp về nội dung, giúp Công ty Sinh thái Xanh thẩm định giá. Và hồ sơ thẩm định giá là do bị cáo lập.

Tại phiên tòa, đại diện VKSND TP Hà Nội nêu, trước năm 2016, công tác trồng mới, thay thế cây xanh ở Hà Nội được thực hiện theo hình thức đấu thầu. Tháng 12/2015, khi được bổ nhiệm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, ông Chung đã can thiệp, chỉ đạo việc trồng mới, chăm sóc, cắt tỉa cây xanh.

Từ chỉ đạo của ông Chung, toàn thành phố "tạm dừng toàn bộ việc đấu thầu", chuyển sang đặt hàng từng quý.

Tại các cuộc họp với sở, ngành liên quan, ông Chung chỉ đạo miệng, áp đặt cho Giám đốc Sở Xây dựng phải đặt hàng trực tiếp của Công ty Sinh Thái Xanh do Bùi Văn Mận làm Giám đốc.

Mận không góp vốn nhưng đứng tên Giám đốc, còn mọi việc do Phó giám đốc Hoàng Thị Kim Loan đảm nhận. Mận lập công ty trên để làm dự án trồng cây khi đang trốn nợ ở Lâm Đồng, được ông Chung gọi về tham gia.

Theo đó, từ năm 2016 đến 2019, dù việc trồng mới cây xanh ở Hà Nội đủ điều kiện đấu thầu nhưng Ban Duy tu các công trình kỹ thuật đô thị thuộc Sở Xây dựng lại ký hợp đồng đặt hàng. Đơn vị này giao Công ty Cây Xanh, đơn vị trực thuộc UBND TP Hà Nội và Công ty Sinh Thái Xanh trồng cây trước rồi mới lập dự toán, thẩm định.

Khi thực hiện 10 hợp đồng với Ban Duy tu của Sở Xây dựng Hà Nội, Công ty Công viên cây xanh Hà Nội đã ký hợp đồng với thương lái trôi nổi trên thị trường để nâng khống giá đầu vào cây chà là, bàng lá nhỏ. Sau đó, Công ty Công viên cây xanh Hà Nội cùng cán bộ Ban Duy tu của Sở Xây dựng Hà Nội cung cấp báo giá sai quy định, hợp thức chứng thư thẩm định giá để đẩy giá cây lên cao...