Đời sống

Hành trình tri ân: Về miền “đất lửa” anh hùng

Nguyên Thảo - Tuyết Nhung - Mai Đỉnh • 20/07/2023 - 09:57

Giữa những ngày tháng 7 lịch sử - tháng của những hoạt động “đền ơn, đáp nghĩa”, tri ân các anh hùng, liệt sỹ đã cống hiến hy sinh trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc; Đoàn công tác của Báo Công lý đã có cuộc hành trình về nguồn đầy ý nghĩa, thăm “miền đất lửa” để dâng hương, dâng hoa nhằm tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của các anh hùng, liệt sỹ đang yên nghỉ nơi dải đất miền Trung gió lào, cát trắng với những chiến công hào hùng trong lịch sử dân tộc.

Giữa những ngày tháng 7 lịch sử - tháng của những hoạt động “đền ơn, đáp nghĩa”, tri ân các anh hùng, liệt sỹ đã cống hiến hy sinh trọn đời mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc; Đoàn công tác của Báo Công lý đã có cuộc hành trình về nguồn đầy ý nghĩa, thăm “miền đất lửa” để dâng hương, dâng hoa nhằm tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của các anh hùng, liệt sỹ đang yên nghỉ nơi dải đất miền Trung gió lào, cát trắng với những chiến công hào hùng trong lịch sử dân tộc.

Ngày 19/7/2023, tiếp tục “Hành trình tri ân miền đất lửa”, đoàn công tác của Báo Công lý do đồng chí Trần Đức Vinh - Bí thư Chi bộ, Tổng Biên tập dẫn đầu, cùng Phó Tổng Biên tập, Chủ tịch Công đoàn Tô Thị Lan Phương và các cán bộ, phóng viên của Báo Công lý đã tới dâng hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ tại Thành cổ Quảng Trị - Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.

Cùng đi với đoàn có đồng chí Lê Thiết Hùng - Phó Chánh án TAND tỉnh Quảng Trị.

Thành cổ Quảng Trị nằm giữa trung tâm thị xã Quảng Trị (tỉnh Quảng Trị), đứng soi mình bên dòng sông Thạch Hãn hiền hòa. Khung cảnh nơi Thành cổ thật yên tĩnh, thanh bình đến lạ thường, chỉ nghe thấy tiếng chim hót trên những hàng cây xanh rợp mát như chở che cho các anh hùng, liệt sỹ đang yên giấc trong lòng đất mẹ. Không thể hình dung nổi, trong những năm tháng chiến tranh, nơi đây đã từng là “túi bom” hứng chịu không biết bao nhiêu vũ khí, đạn dược tối tân hiện đại của kẻ thù và đã ghi danh vào trang sử oanh liệt của dân tộc Việt Nam với cuộc chiến đấu oai hùng 81 ngày đêm (từ 28/6 đến 16/9/1972) để bảo vệ Thành cổ Quảng Trị.

Trong không khí trang nghiêm và xúc động, Đoàn công tác đã kính cẩn đặt vòng hoa, dâng hương tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh anh dũng trong cuộc chiến đấu, góp phần quan trọng vào thắng lợi trên bàn Hội nghị Paris, tạo đà cho cuộc tổng tiến công và nổi dậy của toàn dân tộc mùa xuân năm 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Nơi đây, mỗi nhành cây, ngọn cỏ, mỗi tấc đất đã thấm đẫm máu của hàng ngàn chiến sỹ và đồng bào ta. Để khi quay trở lại thăm chiến trường Thành Cổ và viết cho những người đồng đội đã nằm lại chiến trường thì cựu chiến binh Phạm Đình Lân đã viết.

“Nhẹ bước chân và nói khẽ thôi

Cho đồng đội tôi nằm yên dưới cỏ

Trời Quảng Trị trong xanh và lộng gió

Dẫu ồn ào đừng lay động hàng cây.

Nhẹ bước chân và nói khẽ thôi

Thành Cổ rộng sao đồng đội tôi nằm chật

Mỗi tấc đất là một cuộc đời có thật

Cho tôi hôm nay đến nghẹn ngào.”

Bồi hồi xúc động khi nghe hướng dẫn viên thuyết minh về những kỷ vật của các liệt sỹ còn lưu giữ tại Thành cổ Quảng Trị. Bức thư của liệt sỹ Lê Văn Huỳnh hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Thành cổ Quảng Trị - như một minh chứng cho sức sống, ý chí kiên cường, bất khuất và lý tưởng sống cao đẹp “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh!” của lớp lớp thanh niên thời bấy giờ. Để rồi hôm nay khi bước chân vào Thành cổ, bất cứ ai cũng cố bước đi thật nhẹ vì họ hiểu rằng từng tấc đất nơi đây đều có máu xương của hàng nghìn anh hùng, liệt sỹ đổ xuống, thấm vào trong từng nhành cây ngọn cỏ, hồn thiêng của các anh mãi hòa vào hồn thiêng xứ sở, trở thành tượng đài bất tử trong lòng dân tộc, quê hương.

Điểm đến tiếp theo trong chuyến hành trình của đoàn là Nghĩa trang Liệt sỹ Quốc gia Đường 9. Đường 9 là tuyến đường huyết mạch, nối liền vùng ven biển, đồng bằng và đô thị với vùng núi, biên giới của tỉnh Quảng Trị. Đường 9 vắt ngang qua dãy Trường Sơn, từ Đông sang Tây nối liền 2 nước Việt - Lào nên có vai trò rất quan trọng về mặt chiến lược.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đường số 9 là con đường chiến lược của Mỹ - Ngụy, nối liền từ biên giới Việt Lào về tới Ðông Hà. Dọc trục đường số 9, Mỹ - Ngụy đã cho xây dựng các căn cứ quân sự, các cứ điểm và lô cốt nhằm cắt đứt sự chi viện của quân và dân miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Ðường 9 đã đi vào huyền thoại của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ bởi những chiến công hào hùng và oanh liệt; đồng thời đó cũng là nổi ám ảnh, kinh hoàng cho binh lính Mỹ và Ngụy trong những năm 1965 - 1972.

Nghĩa trang liệt sỹ Đường 9 là nơi yên nghỉ của hơn một vạn các anh hùng, liệt sỹ với đầy đủ của ba thứ quân: Bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích và thanh niên xung phong đã từng chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên mặt trận đường 9 và ở đất bạn Lào trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ. Bộ đội chủ lực phần lớn là các sư đoàn 308, 304, 312, 968, 324, 320...

Tại đây, đoàn đã thành kính dâng vòng hoa, thắp nén tâm nhang tưởng nhớ công lao to lớn của các anh hùng liệt sỹ. Sau lễ viếng, đoàn công tác đã thắp hương cho từng phần mộ liệt sỹ.

Có lẽ đối với những ai lần đầu đặt chân đến đây sẽ không khỏi lặng người xúc động và bồi hồi khi nhìn thấy hàng chục nghìn ngôi mộ nằm ngay ngắn, thẳng hàng trong cả một vùng không gian rộng lớn. Nhưng cũng không khỏi xót xa trước những ngôi mộ chỉ với vỏn vẹn dòng chữ “Liệt sỹ chưa biết tên”.

Tại nghĩa trang hiện tại còn có một khu mộ “đặc biệt” thu hút sự chú ý của nhiều người khi đến thăm viếng. Đó là khu mộ tập thể, nơi đang yên nghỉ của khoảng 600 liệt sỹ.

Nằm ở một vị trí khá trang trọng trong nghĩa trang, khu mộ  gồm có 8 ngôi mộ với kích thước lớn. Ngôi nhiều nhất có 123 liệt sỹ, các ngôi khác ít hơn thì lần lượt 102, 80, 50, 30,.. ngôi ít nhất có 2 liệt sỹ.

Theo Ban quản lý Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Đường 9, trong chiến tranh có những trận đánh quân ta không làm chủ được trận địa, quân địch đào một hố chung lớn chôn tập thể rồi tẩm xăng đốt. Sau này khi phát hiện và quy tập, vì không thể tách hài cốt ra được nên các liệt sỹ được quy tập ở trong những ngôi mộ tập thể như vậy. Nhiều người lần đầu đặt chân đến đây đã không khỏi xúc động khi nghe kể về khu mộ này.

Trong không gian vắng vẻ của trưa hè, chúng tôi lặng lẽ thắp những nén nhang tưởng nhớ đến những anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống vì Tổ quốc. Nhìn những hàng mộ trắng thẳng đều tăm tắp, nổi bật giữa nền trời xanh thẳm, giữa màu xanh của rừng thông bạt ngàn, ai nấy đều không giấu được sự xúc động. Những hàng mộ trắng ấy một lần nữa nhắc nhở chúng tôi, rằng Tổ quốc Việt Nam có được như ngày hôm nay, chúng tôi có ngày hôm nay, là bởi có biết bao anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống trên mảnh đất này.

Dừng xe dưới chân đồi Bến Tắt, xã Vĩnh Tường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, đoàn công tác Báo Công lý cùng dòng người từ khắp các tỉnh thành cả nước nhẹ bước chân vào Nghĩa trang liệt sỹ Quốc gia Trường Sơn - nơi yên nghỉ của hơn 10.000 liệt sỹ ở khắp mọi miền của Tổ quốc đã chiến đấu và hy sinh trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. Mỗi người đến từ những địa phương khác nhau, ra đi trong những thời khắc lịch sử khác nhau, nhưng họ đều có chung một niềm tin và khát vọng sẵn sàng “ Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, vì hòa bình, thống nhất Tổ quốc và họ đã cùng nhau nằm lại giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ.

Nhìn từ xa, nơi đây như được phủ bởi một tấm khăn trắng khổng lồ. Đó là những mộ phần đặt lớp lớp thẳng hàng. Các phần mộ được xây kiên cố, có sơ đồ mộ chí, được các quản trang trông nom, giữ gìn chu đáo. Đường đi trong nghĩa trang được lát đá, gạch hoặc tráng xi măng, hai bên có nhiều cây xanh và hoa. Mỗi khu mộ đều có nhà tưởng niệm với kiến trúc phảng phất hình ảnh các vùng quê đất nước. Trong nghĩa trang còn có Đại Hồng Chung đặt tại tháp chuông do các tổ chức và cá nhân phát nguyện đúc và hiến cúng để mọi người khi đến viếng đều có thể thỉnh lên những tiếng chuông và gởi gắm tâm nguyện của mình, cầu nguyện cho hương hồn các chiến sỹ đã hy sinh được siêu thoát và đất nước hòa bình, an lạc, phồn vinh.

Sau nghi lễ dâng hương tại Nhà tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và tại Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ của cả nước, đoàn công tác đã thắp hương từng phần mộ liệt sỹ.

Dẫu đã nghe nhiều về Nghĩa trang Trường Sơn nhưng đến đây mới thấy nơi này rộng lớn quá. Khi đứng trước vô vàn ngôi mộ liệt sỹ   nằm cạnh nhau, trải dài trên đồi núi mênh mông, càng cảm nhận rõ hơn sự hy sinh lớn lao của các anh, các chị để giành lại độc lập cho dân tộc, thống nhất cho giang sơn. Hơn 10.000 người con trai, con gái từ khắp các miền quê Việt Nam, sau chiến tranh lại tụ họp nơi đây.

Khắp những khu mộ đều bắt gặp hình ảnh tri ân xúc động của từng dòng người đã được đến mảnh đất thiêng liêng này. Nghĩa trang Trường Sơn với gió rừng xao xác thổi trên những khóm cây, bụi cỏ, hàng đoàn khách viếng mộ kéo dài như vô tận trong thời điểm cả nước đang kỷ niệm 76 năm Ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7). Đâu đó tiếng loa phát khúc ca “Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây” vang vọng giữa khói hương trầm mặc, gợi nhớ về một thời hoa lửa của những con người ngày đêm chinh chiến trên con đường huyền thoại, con đường ấy đã hòa tan cùng với dòng máu nóng của các anh hùng khi bảo vệ từng tấc đất, mét đường.

Rời nghĩa trang trong buổi trưa nắng hanh hao của núi rừng Trường Sơn, trong mỗi người chúng tôi đều chung suy nghĩ về một giai đoạn lịch sử đầy bom rơi, máu đổ, càng trân quý giá trị của tự do và thêm trân quý về thế hệ cha anh đã không tiếc xương máu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Nghĩa trang Trường Sơn không chỉ là nơi an nghỉ của các anh hùng liệt sỹ mà còn là nơi suy tôn sự hy sinh cao quý của người lính, biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tinh thần, ý chí đấu tranh giành độc lập và khát vọng hòa bình của dân tộc ta...

Đến với Nghĩa trang liệt sỹ Trường Sơn để thắp hương, thực hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, để thấu hiểu được nỗi đau của chiến tranh và tôn trọng giá trị của hòa bình và độc lập dân tộc. Mỗi chúng tôi - những người làm báo càng thấm thía hơn những hy sinh, mất mát của một thế hệ những người con đất Việt đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc. Chúng tôi càng phải ý thức hơn nữa vai trò trách nhiệm của mình đối với đất nước, quê hương, không ngừng trau dồi rèn luyện, cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao góp phần xây dựng đơn vị vững mạnh, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với sự hy sinh cao cả của biết bao thế hệ đi trước để chúng tôi có được ngày hôm nay.

Về Vũng Chùa viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Sau khi hoàn thành các hoạt động tri ân tại tỉnh Quảng Trị, chiều 19/7, Đoàn công tác Báo Công lý đã đến Vũng Chùa, Đảo Yến, tỉnh Quảng Bình dâng hương, viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Vị tướng huyền thoại, thiên tài quân sự, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người con ưu tú của quê hương Quảng Bình.

Trong suốt 30 năm làm Tổng Tư lệnh Quân đội Nhân dân Việt Nam, Bí thư Quân ủy Trung ương, Đại tướng Võ Nguyên Giáp được cán bộ, chiến sĩ yêu mến, kính trọng và suy tôn là "Người anh cả" của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Đại tướng Võ Nguyên Giáp còn là nhà văn hóa lớn, nhà lãnh đạo mẫu mực về đạo đức cách mạng, có uy tín lớn ở trong nước và quốc tế.

Trong không khí trang nghiêm, thành kính, đoàn công tác Báo Công lý đã dành phút mặc niệm tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp; nguyện noi theo tấm gương suốt đời cống hiến vì nước, vì dân của Đại tướng, quyết tâm ra sức rèn luyện, phấn đấu, góp sức xây dựng đất nước ngày càng văn hiến, văn minh, hiện đại, xây dựng Tổ quốc hùng cường, thịnh vượng.

• Nội dung: Nguyên Thảo - Tuyết Nhung
• Ảnh + đồ họa: Mai Đỉnh