Tiếp tục hoàn thiện Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi)

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Dự phiên họp có Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí; Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến…

Hệ thống TAND có Tòa án chuyên biệt

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, TANDTC đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về 30 vấn đề.

Theo đó, về các ý kiến liên quan đến việc thành lập Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm tài chính quốc tế...TANDTC thấy rằng, đây là yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết của thực tiễn và đã có chủ trương của cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, do đây là vấn đề rất lớn và mới đối với Việt Nam nên cần tiếp tục nghiên cứu, tham khảo, học tập kinh nghiệm quốc tế.

Vì vậy, TANDTC đã tiếp thu theo hướng quy định trong hệ thống TAND có Tòa án chuyên biệt và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án chuyên biệt; Quốc hội quy định nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức bộ máy của Tòa án chuyên biệt; trình tự, thủ tục tố tụng; tiếng nói, chữ viết trong tố tụng; việc áp dụng pháp luật tại Tòa án chuyên biệt; Thẩm phán xét xử và các nội dung có liên quan đến tổ chức và hoạt động của Tòa án chuyên biệt.

Sau khi tổ chức nghiên cứu, tham khảo, học tập kinh nghiệm quốc tế về vấn đề này, TANDTC sẽ khẩn trương báo cáo đề xuất, trình Quốc hội xem xét quy định theo thẩm quyền.

Không thành lập Tòa hủy phán quyết trọng tài tại Tòa khu vực

Về ý kiến đề nghị thành lập Tòa hủy phán quyết trọng tài tại một số Tòa khu vực; giữ nguyên thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết của trọng tài thương mại của TAND tỉnh. TANDTC thấy rằng việc chuyển giao toàn bộ thẩm quyền giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài cho TAND khu vực nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường phân công, phân cấp, giao quyền cho cơ sở.

Việc xem xét hủy phán quyết trọng tài không phải là loại việc phức tạp hơn so với các tranh chấp, yêu cầu về kinh doanh thương mại khác. Số lượng vụ việc yêu cầu hủy phán quyết trọng tài mà các Tòa án phải giải quyết hàng năm không nhiều và chủ yếu tập trung ở các tỉnh, thành phố lớn.

Việc thành lập thêm Tòa chuyên trách trong lĩnh vực trọng tài tại một số TAND khu vực sẽ phát sinh thêm tổ chức bộ máy mới nên cần có sự đánh giá, tổng kết thực tiễn một cách kỹ lưỡng, thận trọng. TAND khu vực là một cấp Tòa án mới được thành lập có quy mô, thẩm quyền, số lượng và chất lượng Thẩm phán đáp ứng được chức năng, nhiệm vụ mới được giao.

Vì vậy, theo Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến, TANDTC đề nghị không thành lập Tòa hủy phán quyết trọng tài tại một số Tòa khu vực. “Tuy nhiên, để tăng cường tính chuyên môn hóa trong giải quyết yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, TANDTC sẽ bố trí một số Thẩm phán được đào tạo chuyên sâu, đủ năng lực để giải quyết các vụ việc này, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và hội nhập quốc tế về tư pháp; đồng thời, chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng giao thẩm quyền xem xét hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài cho Tòa Kinh tế thuộc 1 TAND khu vực tại thành phố Hà Nội, 1 TAND khu vực tại thành phố Đà Nẵng và 1 TAND khu vực tại thành phố Hồ Chí Minh (thể hiện tại khoản 1 Điều 2 dự thảo Luật).

Sẽ ban hành Thông tư quy định về việc tổ chức các Tòa chuyên trách

Về ý kiến liên quan đến việc thành lập và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của TAND khu vực, Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, TANDTC sẽ báo cáo, giải trình, thuyết minh, đề xuất cụ thể với Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi trình dự thảo Nghị quyết về việc thành lập TAND cấp tỉnh, TAND khu vực và quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các TAND khu vực; Tòa Phá sản, Tòa Sở hữu trí tuệ, Tòa Kinh tế thuộc TAND khu vực.

Về ý kiến đề nghị giao Chánh án TANDTC hướng dẫn tiêu chí thành lập Tòa chuyên trách. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chánh án TANDTC sẽ ban hành Thông tư quy định về việc tổ chức các Tòa chuyên trách tại TAND cấp tỉnh, TAND khu vực.

Liên quan đến trách nhiệm thanh tra, kiểm tra, hỗ trợ nghiệp vụ của TAND cấp tỉnh đối với TAND khu vực, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, trong quá trình tổ chức thực hiện, Chánh án TANDTC sẽ phân cấp cho Chánh án TAND cấp tỉnh trong công tác thanh tra công vụ, kiểm tra nghiệp vụ đối với các TAND khu vực; đồng thời, yêu cầu các Tòa án tăng cường trao đổi về chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của các Thẩm phán, từ đó góp phần nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, vụ việc.

Về mở rộng nguồn bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC, theo Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến, việc bổ sung đối tượng Thẩm phán TAND có từ đủ 05 năm giữ chức Vụ trưởng Vụ chuyên môn nghiệp vụ vào trường hợp đặc biệt để đề nghị cấp có thẩm quyền bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC với số lượng giới hạn khoảng 10% tổng số Thẩm phán TANDTC là phù hợp. Quy định này sẽ bảo đảm cho TANDTC có thể lựa chọn các Thẩm phán giỏi về chuyên môn, nghiệp vụ, có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, trách nhiệm nghề nghiệp, công tâm, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Tại phiên họp, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí đã giải trình tiếp thu các ý kiến của UBTVQH về việc thành lập Tòa án chuyên biệt thuộc Trung tâm tài chính quốc tế; Về không thành lập Tòa hủy phán quyết trọng tài tại một số Tòa khu vực; Mở rộng nguồn bổ nhiệm Thẩm phán TANDTC…Chánh án trân trọng cảm ơn những ý kiến đóng góp của UBTVQH để hoàn thiện luật, trình Quốc hội thông qua vào cuối kỳ họp Quốc hội thứ 9 tới đây.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giao cao nỗ lực, khẩn trương của TANDTC trong việc tiếp thu đầy đủ, giải trình thấu đáo các ý kiến của Đại biểu Quốc hội trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật.

UBTVQH tán thành với báo cáo, giải trình của TANDTC. Đồng thời, thống nhất với đề xuất của TANDTC về tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, bảo đảm tiến độ, chất lượng dự án luật tốt nhất trình Quốc hội xem xét thông qua.