Việt Nam 'siết' quản lý chất lượng thực phẩm sau nhiều vụ việc gây bức xúc
Nhằm giải quyết những bất cập từ thực tiễn và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện hành lang pháp lý và tăng cường quản lý chất lượng sản phẩm thực phẩm.
Động thái này diễn ra sau hàng loạt vụ việc thực phẩm bổ sung giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả quy mô lớn, gây bức xúc dư luận, cho thấy sự cấp thiết trong việc "siết chặt" từ sản xuất đến tiêu thụ.
Theo Bộ Y tế, Luật An toàn thực phẩm năm 2010 và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP đã tạo cơ chế pháp lý quan trọng trong quản lý thực phẩm, đặc biệt là cơ chế hậu kiểm, quản lý rủi ro và đơn giản hóa thủ tục hành chính, giúp "giảm trên 90% chi phí hành chính, tiết kiệm 10 triệu ngày công và 3.700 tỷ đồng". Nghị định này từng được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao về hiệu quả quản lý.
Tuy nhiên, thực tiễn gần đây đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập của cả Luật và Nghị định 15/2018/NĐ-CP. Các vụ việc như thực phẩm bổ sung giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả liên tục xảy ra với quy mô lớn, khiến Thủ tướng Chính phủ phải liên tiếp ban hành nhiều Công điện (như Công điện số 40, 41, 55, 65, 72/CĐ-TTg) và Chỉ thị (số 13/CT-TTg) chỉ đạo rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật.
Đặc biệt, các quy định liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm đã trở thành vấn đề nóng, cần được sửa đổi, bổ sung ngay để phù hợp với yêu cầu quản lý trong tình hình mới.
Để khắc phục kịp thời những vướng mắc này, việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ về cơ chế xử lý một số khó khăn, vướng mắc trong pháp luật về an toàn thực phẩm là rất cần thiết. Mục tiêu là tăng cường quản lý doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm, nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm, và đẩy mạnh công tác hậu kiểm.
Dự thảo Nghị quyết đề xuất quy định hai cơ chế quản lý thực phẩm rõ ràng, giúp doanh nghiệp tránh nhầm lẫn và tự ý xếp nhóm sản phẩm sai:
- Công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố): Áp dụng cho thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, và dụng cụ/vật liệu bao gói chứa đựng thực phẩm mà không có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc có nhưng thiếu chỉ tiêu chất lượng và vi chất dinh dưỡng.
- Đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm: Áp dụng bắt buộc đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung, và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi.
Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết cũng quy định rõ các trường hợp được miễn thực hiện thủ tục công bố, như sản phẩm, nguyên liệu sản xuất trong nước hoặc nhập khẩu chỉ dùng để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu, phục vụ sản xuất nội bộ, hoặc sản phẩm nhập khẩu nhằm mục đích viện trợ, không tiêu thụ tại thị trường trong nước.
Những thay đổi trong dự thảo Nghị quyết được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý vững chắc hơn, giúp các cơ quan chức năng quản lý hiệu quả hơn chuỗi cung ứng thực phẩm, từ đó bảo vệ tối đa sức khỏe người tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành thực phẩm Việt Nam.