Cần điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế thu nhập cá nhân
Tại phiên Quốc hội thảo luận ngày 29/5, các đại biểu đề nghị cần điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với bản thân người nộp thuế thu nhập cá nhân và nâng các mức thuế lũy tiến từng phần thu nhập.
Theo đó, ngày 29/5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024; kết quả thực hiện các mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2023; công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2023.
Liên quan đến vấn đề cần sớm sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân được nhiều đại biểu đề xuất.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thủy phản ánh, cử tri cho rằng mức giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người/tháng là quá lạc hậu, cần được Quốc hội xem xét sửa đổi sớm, không nên chờ đến hai năm nữa - năm 2026 mới xem xét sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân như đã đề xuất.
Bởi vì, mức giảm trừ 4,4 triệu đồng/tháng thực sự không còn phù hợp đời sống hiện nay, nhất là ở các thành phố lớn, đang gây thiệt thòi cho người nộp thuế. Mức giảm trừ này được duy trì từ năm 2020, trong khi những năm vừa qua, rất nhiều hàng hóa, dịch vụ thiết yếu tăng, thậm chí có những mặt hàng tăng nhanh hơn cả tăng thu nhập.
Theo số liệu của Cục Thống kê, so với năm 2020, giá dịch vụ giáo dục tăng 17%, giá lương thực tăng 27% và đặc biệt là giá xăng tăng 105%... Nhiều cử tri chia sẻ, nếu gia đình có con nhỏ phải thuê người trông, thì riêng tiền lương trả cho người trông trẻ không dưới 5 triệu đồng/tháng.
Nếu gia đình có con đi học thì chi phí học hành chiếm phần lớn cơ cấu chi tiêu, nếu có cha mẹ già thì không chỉ là chi phí sinh hoạt, mà còn chi phí thuốc men... Do đó, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chưa phản ánh đúng thực tế mức chi tiêu cơ bản của các gia đình.
Nếu phải chờ thêm 2 năm nữa mới thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân như đề xuất thì sẽ rất nhiều người dân ở trong cảnh thắt lưng buộc bụng nhưng thuộc diện đóng thuế thu nhập cá nhân, đại biểu cho hay.
Theo đại biểu, đây là sự bất hợp lý trong rổ hàng hóa CPI. Theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân, thì khi chỉ số giá tiêu dùng CPI biến động trên 20% thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét mức giảm trừ gia cảnh. Tháng 3 vừa qua, đại diện Bộ Tài chính cho biết, chưa đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, vì sự biến động CPI chưa đến 20%.
Nhiều chuyên gia và cử tri cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành lấy tiêu chí là biến động CPI 20%, tức là phải dựa trên rổ hàng hóa 720 mặt hàng là bất hợp lý, trong khi đó các mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng đến chi tiêu của người dân chỉ khoảng trên 20%, nhưng phải chờ tính mức giá trung bình của 720 mặt hàng sẽ rất lâu, thậm chí phải 6-7 năm. Thời gian này là quá dài, không phản ánh được biến động trong chi tiêu của người dân và các hộ gia đình, gây thiệt thòi cho người dân.
Đại biểu cho rằng, quy định mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chưa phù hợp với quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp như Việt Nam. Phần lớn thu nhập của người dân sẽ dành cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu, ví dụ thu nhập 10 triệu đồng/tháng thì chi cho hàng hóa dịch vụ thiết yếu phải chiếm 70%.
Hơn nữa, lương tăng nhưng thuế thu nhập và mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh kịp thời sẽ dẫn đến bất cập. Theo kế hoạch, từ ngày 1/7/2024 sẽ thực hiện cải cách tiền lương. Dự kiến mức lương bình quân của cán bộ, công chức, viên chức sẽ tăng khá nhiều so với hiện nay.
Từ thực tế trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ sớm trình Luật Thuế thu nhập cá nhân vào tháng 10 năm nay và trình Quốc hội thông qua vào tháng 5/2025.
Ngoài những nội dung mà đại biểu Nguyễn Thị Thủy đã nêu,
Đồng quan điểm, đại biểu Đặng Bích Ngọc, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình cho rằng, cần điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh đối với bản thân người nộp thuế (hiện đang ở mức 132 triệu đồng/năm, tương đương 11 triệu đồng/tháng); biểu thuế lũy tiến từng phần cũng cần nghiên cứu, điều chỉnh nâng các mức thuế lũy tiến từng phần thu nhập (hiện nay phần thu nhập tính thuế đến 60 triệu/năm đã phải chịu thuế suất 5%.)
Theo đại biểu, Luật Thuế thu nhập cá nhân được ban hành từ năm 2007, đến nay, vẫn áp dụng thuế suất, biểu thuế từ năm 2007 là không còn phù hợp với thực tế. Từ năm 2007 đến nay, thu nhập bình quân, tăng trưởng GDP và quy mô kinh tế của Việt Nam đã có sự thay đổi rất lớn.
Năm 2007 quy mô nền kinh tế của nước ta chỉ khoảng 77,4 tỷ đô la Mỹ (xếp thứ 59 trên thế giới), thu nhập bình quân đầu người khoảng 13,5 triệu đồng/người (đạt khoảng 840 đô la Mỹ), nước ta thuộc nhóm quốc gia có thu nhập thấp.
Đến năm 2023, quy mô nền kinh tế đã đạt khoảng 430 tỷ đô la Mỹ (xếp thứ 35 trên thế giới), thu nhập bình quân đầu người (theo giá hiện hành) đạt 101,9 triệu đồng/người, gấp hơn 7,5 lần so với năm 2007 (khoảng 4.284 đô la Mỹ).
Quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2009 (là năm có hiệu lực của Luật thuế thu nhập cá nhân năm 2007) chỉ là 14 nghìn 318 tỷ đồng, đến năm 2022 quyết toán số thu này đã lên đến 162 nghìn 790 tỷ đồng, chiếm 11,2% tổng thu nội địa, gấp gần 11,4 lần số quyết toán năm 2009.
“Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu, được tính trực tiếp trên thu nhập của người lao động. Mặt khác, từ 1/7/2024, thực hiện chính sách tiền lương mới thì thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động sẽ thay đổi và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức đóng thuế thu nhập của các cá nhân.
Với các lý do nêu trên, tôi đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu sớm báo cáo Quốc hội sửa đổi toàn diện Luật Thuế thu nhập cá nhân theo hướng chỉ tính thuế đối với những người có thu nhập cao để phù hợp với yêu cầu, quy mô phát triển của đất nước và không ảnh hưởng lớn đến thu nhập của người lao động có thu nhập thấp”, đại biểu nhấn mạnh.