Phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng: Vấn đề cấp thiết và giải pháp

Dự Hội thảo có Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia; Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Phó Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia Phạm Tiến Dũng; Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Phạm Đức Long; Thứ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Đức Chi cùng gần 500 đại biểu đến từ các bộ, ban, ngành, cơ quan Chính phủ và các tổ chức, doanh nghiệp.

Hội thảo đã tập trung đến những nội dung thời sự quan trọng, cung cấp thông tin về các công nghệ an ninh mạng mới, xu hướng và kinh nghiệm của quốc tế, cũng như thực tiễn của các nước trong việc phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng, đặc biệt là hình thức lừa đảo tài chính công nghệ cao.

Phát biểu tại hội thảo, Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an, Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia nhấn mạnh, việc ngăn chặn, giảm thiểu thiệt hại do lừa đảo qua không gian mạng đang là vấn đề rất cấp thiết. Trên phương diện quốc tế, Liên hợp quốc và một số tổ chức cộng đồng cấp khu vực đang thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác, phối hợp giữa các quốc gia nhằm thiết lập quy tắc chung để giảm thiểu nguy cơ. Đã có hơn 160 nước ban hành các chính sách mới nhằm tăng cường bảo vệ dữ liệu phòng, chống đánh cắp mã hóa, dữ liệu để lừa đảo đòi tiền chuộc.

Trên phương diện quốc tế, cộng đồng quốc tế đang tập trung vào việc thiết lập quy tắc chung nhằm giảm thiểu nguy cơ lừa đảo trên không gian mạng. Liên hợp quốc cùng với một số tổ chức cấp khu vực đã thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác và phối hợp giữa các quốc gia. Đáng chú ý, hơn 160 nước đã ban hành các chính sách mới nhằm tăng cường bảo vệ dữ liệu và phòng chống đánh cắp mã hóa, dữ liệu để ngăn chặn lừa đảo đòi tiền chuộc.

Theo ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và Hợp tác quốc tế của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, có hai nguyên nhân chính dẫn đến việc lộ, lọt dữ liệu tại Việt Nam.

Thứ nhất là hệ thống thu thập, lưu trữ thông tin người dùng không đảm bảo an ninh, dẫn đến việc bị tin tặc xâm nhập và lấy cắp dữ liệu, hoặc bị nhân viên chủ động bán ra ngoài thu lợi bất chính.

Thứ hai là do người dùng chủ quan, bất cẩn, tự mình làm lộ thông tin trên mạng hoặc trên các trang web mua bán trực tuyến. Điều này đã tạo ra tình trạng sim rác, tài khoản ngân hàng rác tràn lan, dữ liệu cá nhân bị lộ, cùngvới việc tăng cường các hoạt động lừa đảo trực tuyến khác như lừa đảo qua email, tin nhắn, điện thoại và mạng xã hội.

Để ngăn chặn, phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia đã đề xuất một số giải pháp mới nhằm tăng cường phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng. Đầu tiên, cần tăng cường nâng cao ý thức và kiến thức an ninh mạng cho người dùng thông qua các chương trình đào tạo, hướng dẫn và chiến dịch tuyên truyền. Người dùng cần biết về các hình thức lừa đảo phổ biến và cách phòng tránh, đồng thời nắm vững các nguyên tắc cơ bản để bảo vệ thông tin cá nhân và tài khoản trực tuyến.

Thứ hai, cần tăng cường việc kiểm soát và quản lý an ninh mạng trên cấp doanh nghiệp và tổ chức. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào các giải pháp an ninh mạng hiện đại, bao gồm hệ thống giám sát, phát hiện xâm nhập, và bảo vệ dữ liệu. Ngoài ra, cần thiết lập các quy trình kiểm tra an ninh thường xuyên và đảm bảo việc tuân thủ các quy định và quy tắc bảo mật.

Thứ ba, cần tăng cường hợp tác cảnh sát và các cơ quan chức năng trong việc điều tra và truy tố các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng. Việc xây dựng và củng cố khả năng pháp lý, kỹ thuật và nhân lực để xử lý các vụ việc liên quan đến lừa đảo trực tuyến là rất quan trọng để truy cứu và trừng phạt những kẻ phạm tội.

Cuối cùng, cần tăng cường hợp tác quốc tế trong việc phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng. Việt Nam cần hợp tác chặt chẽ với các quốc gia và tổ chức quốc tế khác để chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và công nghệ an ninh mạng. Đây là một vấn đề toàn cầu và cần có sự hợp tác quốc tế để đạt được hiệu quả cao nhất trong việc ngăn chặn và truy cứu các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng.

Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, trong năm 2023, tổng số tiền người dân bị các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt trên mạng khoảng 8.000 - 10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022. Bộ Công an cũng cho biết, trong năm qua đã khởi tố 1.500 vụ án vì tội lừa đảo trên không gian mạng. Cũng trong thời gian này, Bộ Thông tin và Truyền thông đã nhận được gần 17.400 phản ánh về trường hợp lừa đảo trực tuyến hướng đến người dùng internet Việt Nam. Trong đó, tổng số tiền người dân đã bị lừa đảo được ghi nhận hơn 300 tỷ đồng.

Anh Đức