Việc đổi tên Tòa án sơ thẩm, Tòa án phúc thẩm là tuân thủ Hiến pháp
Toà án thực hiện quyền tài phán quốc gia, không phải của tỉnh huyện hay địa phương nào cả. Toà hoạt động theo thẩm quyền tố tụng, nên việc tổ chức Toà án theo cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm không chỉ đơn thuần là việc đổi tên, mà tuân thủ Hiến pháp.
Chiều 26/3, cho ý kiến về đổi mới TAND cấp tỉnh, cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4), đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà - Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Quảng Ninh cho rằng, theo Hiến pháp năm 2013, Toà án là cơ quan xét xử của nước của Nước CHXHCN Việt Nam.
Mang lại lợi ích lâu dài
“Như vậy, Toà án thực hiện quyền tài phán quốc gia, không phải của tỉnh huyện hay địa phương nào cả. Toà hoạt động theo thẩm quyền tố tụng, nên việc tổ chức Toà án theo cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm không chỉ đơn thuần là việc đổi tên, mà tuân thủ Hiến pháp. Thực hiện đúng chủ trương Nghị quyết 27, góp phần thực hiện đúng nguyên tắc Toà án độc lập xét xử, khẳng định địa vị pháp lý của Toà án trong Nhà nước pháp quyền XHCN”, bà Hà phân tích.
Theo báo cáo của TANDTC, tổ chức Toà án theo thẩm quyền xét xử đã có từ những năm đầu lập nước và quy định trong Hiến pháp năm 1946.
Liên hệ với công tác xét xử tại tỉnh Quảng Ninh, bà Hà cho biết, trong 3 năm qua, tỉnh có 7/13 toà án cấp huyện chỉ thụ lý 200 vụ án/năm; trong đó có 4 huyện chỉ thụ lý dưới 100 vụ/năm. Trong khi đó, toà cấp huyện cao nhất thụ lý 1.700 vụ án/năm…
“Như vậy. nếu tổ chức Toà án sơ thẩm theo khu vực sẽ giảm tải tổ chức bộ máy, cơ sở vật chất. Thẩm phán được tăng kỹ năng khi được xét xử nhiều vụ hơn, nhiều loại án hơn, mang lại lợi ích lâu dài”, bà Hà nói.
Đảm bảo nguyên tắc xét xử độc lập
Cho ý kiến về đổi mới TAND cấp tỉnh, cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4), dự thảo Luật trình 02 phương án, đại biểu Đỗ Đức Hiển, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, cho rằng, nên cân nhắc, nghiên cứu, xem xét lựa chọn phương án 2 về việc đổi tên.
“Đây đơn thuần không chỉ là việc đổi tên của các Toà án cấp tỉnh, huyện. Việc đổi tên Tòa án theo thẩm quyền xét xử phù hợp với quan điểm, chủ trương của Đảng, phù hợp với Nghị quyết 49 và Nghị quyết 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới”, ông Hiển nói.
Việc đổi mới TAND cấp tỉnh, cấp huyện theo thẩm quyền xét xử nhằm đảm bảo nâng cao nhận thức về tổ chức hoạt động của Tòa án theo nguyên tắc xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật đã được Hiến định; Khắc phục cách hiểu quan hệ Tòa án là quan hệ hành chính;
“Phạm vi điều chỉnh của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) quy định về tổ chức bộ máy, chức năng nhiệm vụ của Toà án, còn thẩm quyền được quy định trong các luật về tố tụng. Do đó, việc đổi mới Toà án theo hướng này là tiền đề sửa đổi các luật tố tụng nhằm tăng cường thẩm quyền xét xử sơ thẩm cho các Toà án nhân dân sơ thẩm. Từng bước hạn chế việc xét xử sơ thẩm của Toà phúc thẩm. Bên cạnh đó, quy định này cũng tạo điều kiện phát huy chuyên môn hóa trong giải quyết các vụ việc đặc thù như hành chính, phá sản, sở hữu trí tuệ…”, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nhấn mạnh.
Phát biểu kết luận nội dung cho ý kiến về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, có 12 ý kiến đại biểu phát biểu, Chánh án TANDTC đã tiếp thu, giải trình làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu.
Giao Thường trực Ủy ban Tư pháp sau hội nghị này chủ trì phối hợp với TANDTC, các cơ quan liên quan hoàn chỉnh nội dung tiếp thu giải trình ý kiến, hoàn chỉnh hồ sơ lấy ý kiến cơ quan liên quan, gửi hồ sơ dự án Luật tới các Đoàn đại biểu Quốc hội cho ý kiến, tiếp thu, hoàn chỉnh, chuẩn bị trình Quốc hội tại kỳ họp sắp tới.