Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp về dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi)

Dự buổi làm việc có các Ủy viên BCH Trung ương Đảng: Nguyễn Khắc Định, Phó Chủ tịch Quốc hội; Bùi Văn Cường, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; Lê Thị Nga, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội; Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Cùng dự còn có đại diện Thường trực Ủy ban của Quốc hội, Bộ Công an, Viện KSNDTC, Bộ Tư pháp.

Về phía TANDTC có Ủy viên Bộ chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự đảng, Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình; các Phó Chánh án, Thành viên Hội đồng Thẩm phán TANDTC.

Yêu cầu ngày càng cao đối với ngành Tòa án

Báo cáo về một số nội dung lớn trong dự thảo Luật cho biết, hiện nay, hệ thống Tòa án đang đứng trước những thách thức lớn như: Yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, trách nhiệm ngày càng lớn; số lượng vụ việc phải giải quyết ngày càng tăng, với tính chất ngày càng đa dạng, phức tạp; nhiệm vụ thực hiện các cam kết quốc tế, giải quyết vụ việc có yếu tố nước ngoài phát sinh nhiều vấn đề mới.

Thực trạng đó đang đặt ra yêu cầu phải nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử. Do vậy, phải xây dựng hành lang pháp lý phù hợp thông qua việc sửa đổi Luật Tổ chức TAND năm 2014, pháp luật liên quan và bố trí các điều kiện bảo đảm để các Tòa án hoàn thành nhiệm vụ. Từ đó, nâng cao vị thế, uy tín, tạo điều kiện để Tòa án Việt Nam phát triển tiệm cận với trình độ phát triển chung của các Tòa án trong khu vực và trên thế giới.

Các chủ trương lớn nêu trên là những định hướng, chỉ đạo quan trọng, đặt ra yêu cầu phải sửa đổi Luật Tổ chức TAND năm 2014 theo Chiến lược cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cùng với đó, qua tổng kết 08 năm thi hành Luật Tổ chức TAND năm 2014 cho thấy bên cạnh những thành tựu đạt được, còn tồn tại những vướng mắc, bất cập và chưa hợp lý.

Sửa đổi Luật Tổ chức TAND để tiếp tục cụ thể hóa quy định của Hiến pháp, thể chế hóa các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp đã được Nghị quyết số 27-NQ/TW đề ra về cải cách tư pháp…

Dự thảo Luật kế thừa những thành tựu, quy định của Luật Tổ chức TAND năm 2014 còn phù hợp, đồng thời, sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn mới, tập trung vào những nội dung lớn như: Quy định nội hàm quyền tư pháp; Về nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án; Hoàn thiện tổ chức bộ máy của Tòa án; Đổi mới và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Tòa án; Thành lập Hội đồng Tư pháp quốc gia trên cơ sở bổ sung chức năng, nhiệm vụ, thành phần của Hội đồng tuyển chọn, giám sát Thẩm phán quốc gia để bảo đảm độc lập tư pháp; Đổi mới chế định nhân dân tham gia xét xử…

Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới đặt ra mục tiêu “hoàn thành cơ bản việc xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức, cá nhân” mà trọng tâm là “đẩy mạnh cải cách tư pháp, bảo đảm tính độc lập của Tòa án theo thẩm quyền xét xử, Thẩm phán, Hội thẩm độc lập và chỉ tuân theo pháp luật” và đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp quan trọng liên quan đến tổ chức của TAND - một trong những nội dung trụ cột của hoàn thiện Nhà nước pháp quyền là cải cách tư pháp. Nội dung trọng yếu của cải cách tư pháp tập trung vào các nhiệm vụ để đổi mới tổ chức, hoạt động của hệ thống Tòa án các cấp.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, việc tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức Tòa án là cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đang đặt ra và thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng. Đồng thời việc sửa đổi về tổ chức và nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án cũng là những vấn đề rất quan trọng liên quan đến tổ chức bộ máy Nhà nước, mối quan hệ với các cơ quan tư pháp, liên quan đến quyền con người, quyền công dân.

Khẳng định cải cách tư pháp là một trong những trụ cột của hoàn thiện Nhà nước pháp quyền, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, nội dung trọng yếu của cải cách tư pháp tập trung vào các nhiệm vụ đổi mới tổ chức, hoạt động của hệ thống Tòa án các cấp. Thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW, TANDTC đã báo cáo và được Quốc hội đồng ý bổ sung chương trình xây dựng Luật Tổ chức TAND (sửa đổi).

Lãnh đạo Quốc hội cũng nhất trí nội dung đề xuất sửa đổi về tổ chức và hoạt động của hệ thống TAND phải là những vấn đề thực tiễn đòi hỏi cấp bách, đã chín muồi, có sự thống nhất, đồng thuận cao thì mới đưa vào quy định trong dự thảo Luật. Những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì cần tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, chưa đưa vào dự thảo Luật này.

Việc đề xuất sửa đổi các quy định của Luật phải phù hợp với quan điểm, chủ trương của Đảng và trong khuôn khổ quy định của Hiến pháp, phù hợp với đặc điểm của hệ thống chính trị và thực tiễn của nước ta trong giai đoạn mới.

Cũng tại phiên họp, đánh giá một số nội dung lớn của dự thảo Luật, nhiều đại biểu thuộc các đơn vị liên quan tham gia phát biểu phát tán thành với những quan điểm chỉ đạo, cách tiếp cận và bám sát thể chế nhiều chức năng quan trọng được đề xuất trong Dự thảo Luật Tổ chức TAND (sửa đổi); Công tác phối hợp diễn ra nhịp nhàng, vừa nghiên cứu vừa phản biện.

Mai Đỉnh