Giáo dục pháp luật qua phiên tòa xét xử lưu động

Xét xử lưu động là một trong những hình thức tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật mà người dân dễ tiếp thu và mang tính thực tiễn cao. Vì vậy, những năm gần đây, TAND các cấp trên địa bàn tỉnh Nghệ An đẩy mạnh công tác phối hợp với các cấp, các ngành và địa phương tăng cường mở các phiên tòa xét xử lưu động, góp phần nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng dân cư, hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật.

Mới đây, TAND huyện Quỳ Châu (Nghệ An) mở phiên xét xử lưu động vụ án "Mua bán trái phép chất ma túy" tại Nhà văn hóa bản Chiềng Ban (xã Châu Thắng, huyện Quỳ Châu) đã thu hút sự quan tâm của dư luận.

Bị cáo trong vụ án là Sầm Văn Thân đã mua của một người đàn ông không quen biết 1 gói heroin với giá 2 triệu đồng. Sau đó, Thân chia ra thành 46 gói nhỏ để bán lại cho khách. Khi Thân đang bán 2 gói ma túy, lấy 400.000 đồng thì bị Công an bắt giữ.

Trong phần tranh luận, HĐXX đã lồng ghép các quy định của pháp luật để phổ biến cho người dân đến dự phiên tòa. Bản án 7 năm tù dành cho bị cáo Thân được dư luận đồng tình ủng hộ.

Trước đó, đầu tháng 4/2023, một phiên tòa xét xử lưu động đã tổ chức tại Trường THPT Thanh Chương I, huyện Thanh Chương. Bị cáo đưa ra xét xử là Nguyễn Văn Trọng bị truy tố về tội "Tàng trữ trái phép chất ma túy" và Trần Văn Ngãi về tội "Trộm cắp tài sản".

Thông qua việc xét hỏi, luận tội và tranh tụng, đại diện VKSND huyện Thanh Chương đã tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật để người dân, đặc biệt là các em học sinh tham dự phiên tòa nâng cao hiểu biết về công tác quản lý của Nhà nước đối với các chất ma túy. Từ đó, nhắc nhở các em chấp hành pháp luật, nâng cao tinh thần cảnh giác, tố giác tội phạm và các quy định pháp luật liên quan đến ma túy.

Hình thức xét xử lưu động là điều kiện thuận lợi để những người tham dự phiên tòa tiếp cận với kiến thức pháp luật, nâng cao trình độ nhận thức về pháp luật, tạo niềm tin của người dân vào đường lối, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước; đồng thời, trang bị cho người dân kiến thức pháp luật cần thiết để tránh xa những hành vi vi phạm pháp luật; giáo dục con cháu chấp hành pháp luật và xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng nhằm đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật.

Theo bà Lang Thị Hằng, Trưởng phòng Tư pháp huyện Quế Phong (Nghệ An), phiên tòa xét xử lưu động là hình thức tuyên truyền trực quan nhất, qua đó giúp người dân được "mắt thấy, tai nghe" và hiểu rõ từng hành vi, vụ việc cụ thể. Các mức án tuyên phạt bị cáo cũng là lời cảnh tỉnh đối với tất cả những người tham dự phiên tòa.

Theo số liệu thống kê của TAND tỉnh Nghệ An từ đầu năm đến nay, TAND hai cấp đã đưa ra xét xử lưu động 51 vụ, chủ yếu với các tội danh liên quan đến ma túy như tàng trữ, mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy, trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, mua bán người... Các vụ án được lựa chọn đưa ra xét xử lưu động đều là những vụ án hình sự có tính chất điển hình về tội danh, hành vi phạm tội và thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Điều dễ nhận thấy là phần lớn các phiên tòa xét xử tại trụ sở Tòa án thường vắng người hơn. Ngoài những người tham gia tố tụng được triệu tập chỉ có thêm một vài người nhà bị cáo, thậm chí có những phiên tòa chỉ có một mình bị cáo.

Trong khi đó, những phiên tòa xử lưu động thường thu hút đông người đến dự. Do đó, không thể phủ nhận tính hiệu quả của hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua các phiên tòa xét xử lưu động. Bởi qua đó, người dân được tiếp cận các quy định của pháp luật một cách chủ động, trực quan, dễ hiểu, dễ tiếp thu, nâng cao tinh thần thượng tôn pháp luật.