CEO Lê Đức Nam: “Văn hóa là sợi dây giữ startup vượt qua bão tố”

Ông Lê Đức Nam hiện là CEO ViTech Group – công ty công nghệ chuyên phát triển giải pháp số và hệ sinh thái phần mềm. Khởi nghiệp trong bối cảnh làn sóng startup Việt bùng nổ, ông sớm nhận ra một thực tế: sản phẩm có thể cải tiến, vốn có thể gọi thêm, nhưng nếu đội ngũ không còn niềm tin, doanh nghiệp sẽ gục ngã.

Trong 5 năm trở lại đây, làn sóng khởi nghiệp tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ với hàng nghìn startup ra đời mỗi năm. Nhưng theo số liệu từ Topica Founder Institute, 90% startup “chết yểu” trong 3 năm đầu tiên. Nhiều người thường nghĩ nguyên nhân nằm ở thiếu vốn, thị trường khó khăn hay ý tưởng chưa đủ khác biệt. Tuy nhiên, theo ông Lê Đức Nam – CEO ViTechGroup, lý do sâu xa lại nằm ở yếu tố ít được quan tâm: văn hóa doanh nghiệp.

“Theo kinh nghiệm của tôi. Sản phẩm có thể cải tiến, vốn có thể gọi thêm, nhưng khi đội ngũ không còn niềm tin vào nhau, doanh nghiệp sẽ gục ngã. Văn hóa chính là sợi dây duy nhất giữ startup vượt qua bão tố,” ông Nam chia sẻ.

Startup dễ “gãy cánh” vì thiếu nền tảng văn hóa

Một trong những “nỗi đau” chung của startup Việt là tỷ lệ nghỉ việc cao, đặc biệt ở nhóm nhân sự trẻ. Khảo sát của Navigos cho thấy hơn 60% lao động Gen Z sẵn sàng rời công việc chỉ sau 6 tháng nếu không tìm thấy sự gắn kết. Với startup, điều này càng nguy hiểm bởi đội ngũ mỏng, một vài nhân sự chủ chốt rời đi cũng có thể khiến công ty lao đao.

Ông Nam phân tích: “Không ít startup có slogan rất kêu, nhưng lãnh đạo lại hành xử ngược với những giá trị mình đưa ra. Văn hóa khi đó trở thành khẩu hiệu rỗng, và hệ quả là đội ngũ mất niềm tin, nhân sự rời bỏ.”

VitechGroup từng đối diện tình huống tương tự. Giai đoạn hậu Covid-19, công ty mất nhiều nhân sự kỳ cựu, hoạt động tuyển dụng đình trệ. Doanh nghiệp đứng trước câu hỏi: tiếp tục chạy theo tăng trưởng ngắn hạn hay đầu tư cho nền tảng văn hóa dài hạn?

Quyết định được đưa ra vào giữa năm 2022: ViTech tái cấu trúc toàn diện, đặt văn hóa làm trung tâm. Ông Nam cho biết:
“Chúng tôi không xây dựng văn hóa bằng khẩu hiệu, mà bằng hệ giá trị được đưa vào mọi hành động hàng ngày. Từ lãnh đạo cho tới nhân viên mới, ai cũng phải sống với những nguyên tắc đó.”

Văn hóa vận hành: từ nghi thức đến thói quen

Tại Vitech, mỗi sáng thứ Hai, toàn công ty cùng chào cờ, hát quốc ca, chia sẻ sách và những câu chuyện truyền cảm hứng. Với nhiều nhân sự trẻ, đây ban đầu chỉ là “nghi thức lạ lẫm”, nhưng theo thời gian, nó trở thành thói quen gắn kết, nuôi dưỡng tinh thần tập thể.

Song song, doanh nghiệp duy trì hàng loạt hoạt động văn hóa: “Ngày Biết ơn” thường niên, quỹ hỗ trợ nhân viên và gia đình, quỹ thiện nguyện vì cộng đồng, cùng hệ thống bản tin nội bộ, tường biết ơn, radio văn hóa. Đặc biệt, các chương trình đào tạo và hoạt động gắn kết định kỳ hàng tháng cho toàn thể nhân viên và đội ngũ quản lý giúp giá trị văn hóa không chỉ được nhắc lại, mà thực sự thấm sâu vào đời sống công việc hàng ngày.

“Khi nhân viên thấy giá trị văn hóa hiện diện trong từng chính sách, từng hành động, họ mới thực sự tin. Và niềm tin chính là điều giữ chân con người lâu dài,” ông Nam nói.

Văn hóa – lợi thế cạnh tranh không thể sao chép

Một nghiên cứu đăng trên Harvard Business Review cho thấy các doanh nghiệp có nền văn hóa mạnh thường đạt tốc độ tăng trưởng nhanh gấp 3–4 lần so với đối thủ cùng ngành. Sức mạnh này không đến từ vốn đầu tư hay công nghệ, mà từ sự đồng thuận và cam kết bền vững của con người trong tổ chức.

Với startup, nơi mọi nguồn lực đều hữu hạn, văn hóa lại càng trở thành “lợi thế độc quyền” – thứ mà đối thủ không thể dễ dàng sao chép. Công nghệ có thể bị bắt chước, sản phẩm có thể bị thay thế, nhưng cách một tổ chức xây dựng niềm tin, duy trì sự gắn bó và khơi dậy khát vọng trong từng nhân sự thì hoàn toàn khác biệt.

Ông Lê Đức Nam cho rằng: “Một doanh nghiệp khởi nghiệp muốn đi xa thì không thể chỉ dựa vào ý tưởng hay dòng vốn. Điều giữ chân con người ở lại, khiến họ cùng nhau chèo lái con thuyền qua giông bão, chính là văn hóa.”

Đối với ViTech Group, văn hóa không chỉ là công cụ giữ chân nhân sự, mà còn là cách để khẳng định bản sắc.
“Chúng tôi muốn xây dựng ViTech như một nơi mà mỗi người thấy mình thuộc về. Khi nhân sự tìm thấy giá trị ở đây, họ sẽ không chỉ làm việc cho công ty, mà còn cùng nhau tạo ra giá trị cho khách hàng và xã hội.”

Hành trình khởi nghiệp luôn đầy rẫy bão tố. Có những công ty gục ngã vì thiếu vốn, ý tưởng chưa đủ đột phá; nhưng cũng có không ít startup thất bại chỉ vì đội ngũ không còn chung nhịp thở. Khi niềm tin và sự gắn kết mất đi, mọi kế hoạch kinh doanh hay chiến lược phát triển đều trở nên vô nghĩa.

Với những người sáng lập, xây dựng văn hóa không phải việc “sau này rồi tính”, mà là nền móng cần đặt ngay từ đầu. Văn hóa không chỉ giữ chân con người ở lại, mà còn truyền cho họ lý tưởng, động lực để cùng chèo lái con thuyền khởi nghiệp vượt qua sóng gió.

Câu chuyện của ViTech và chia sẻ từ CEO Lê Đức Nam là một góc nhìn mới, hãy bắt đầu từ con người phù hợp và văn hóa đúng đắn, bởi đó mới là sức mạnh bền vững giúp doanh nghiệp đi xa.